Uit de Publieke Aandelen Monitor 2017, het jaarlijkse onderzoek van Boer & Croon Corporate Finance, Berenschot en Pels Rijcken, blijkt dat de waarde van overheidsaandelen 18 miljard lager uitvalt. De Nederlandse overheden waren de afgelopen periode actief in de verkoop van publieke deelnemingen zoals ABN AMRO en Vivat. Dit in combinatie met een sterke daling van de baten uit gasinkomsten van gaswinning in Groningen, lagere prijzen en hogere kosten leidde tot een waardedaling van de aandelenportefeuille van circa 15%.
Bankieren en verzekeren geen overheidstaak
In 2016 deden de Nederlandse overheden – Rijk, provincies en gemeenten – geen bedrijfsaankopen, maar waren ze wel achtmaal betrokken bij een directe aandelentransactie of investering. De Staat was daarbij de meest actieve overheid. Dat leverde de schatkist aanzienlijke eenmalige baten op. Alleen al de (gedeeltelijke) beursgang of verkoop van ABN AMRO, a.s.r. Verzekering en Propertize was goed voor 3,2 miljard euro. Het Rijk doet deze financiële ondernemingen van de hand omdat bankieren en verzekeren geen overheidstaak is en omdat de marktomstandigheden gunstig waren. Daarnaast waren er verkopen uit financiële noodzaak of wettelijke regels, zoals De Koninklijke Nederlandse Munt voor ruim 3,5 miljoen euro en het Zeeuwse Delta voor bijna 500 miljoen euro.
Verwachting toename dealactiviteiten overheden
De onderzoekers verwachten een verdere toename van dealactiviteit onder overheden. De Staat zal haar belang in financiële instellingen verder afbouwen, de verkoop van Holland Casino is in voorbereiding en de aandeelhouders van Eneco staan op het punt een besluit te nemen over een mogelijke verkoop van het bedrijf. ‘Je ziet een stabiele, krachtige economische groei en veel goedkoop geld in omloop. Tel daarbij op de prominenter wordende discussies over het al dan niet houden van publieke deelnemingen. Dat zal naar verwachting leiden tot een stijging van het aantal transacties, direct dan wel indirect’, aldus Neil Lomax, partner sector Public bij Boer & Croon Corporate Finance.