Beslissingen nemen in onzekerheid

Vaak wordt de kwaliteit van een beslissing bepaald aan de hand van de uitkomst. Was het een succes of niet? Maar volgens econometrist Kuno Huisman is dat een slechte graadmeter. Immers, een goede beslissing kan leiden tot een goede of slechte uitkomst, evenals een slechte beslissing kan leiden tot een goede of slechte uitkomst. Dit fenomeen wordt bepaald door onzekere factoren die het lastig maken uitkomsten te voorspellen. Dat zegt Huisman in de oratie waarmee hij op 7 juli de leerstoel ‘Decision making under uncertainty’ aan Tilburg University aanvaardt.

In zijn oratie legt Huisman uit dat er een werkwijze is waarmee de kwaliteit van een beslissing vastgesteld kan worden aan de hand van het beslissingskwaliteitsconcept. Dit concept bestaat uit zes elementen: (1) het raamwerk, (2) de alternatieven, (3) de informatie, (4) de criteria, (5) de logische redenatie en (6) de bereidheid tot actie. Deze zes elementen zijn als schakels van een ketting, de zwakste schakel bepaalt de kwaliteit van de beslissing. Het eerste en tweede element geven een heldere en gestructureerde beschrijving van de beslissing die genomen dient te worden en de oplossingsruimte daarvoor. In het derde element gaat het over informatie en daarmee dus ook onzekerheid. Het vierde element zegt iets over de preferenties of waarden van het individu of organisatie die de beslissing neemt. Bijvoorbeeld, wat betekent succes? Voor een commerciële onderneming kan dat zijn winstgevendheid, maar ook goed werkgeverschap of een combinatie. Bij het vijfde element worden kwantitatieve modellen ingezet, zoals de reële optietheorie. Het zesde en laatste element zorgt ervoor dat er ook actie ondernomen wordt, want zonder actie heeft onzekerheid vrij spel.