nieuws

Gezamenlijkheid creëren in een cocktail van continue druk

Tekst Dave Schut
Beeld Hilbert Krane

Arjen Doosje was vierenhalf jaar directeur Stikstof op het ministerie van Landbouw, Natuur en Voedselkwaliteit (nu Landbouw, Visserij, Voedselzekerheid en Natuur). Iedere dag werkten zijn collega’s en hij onder grote druk en was er regelmatig slecht nieuws te brengen. Een onwelgevallige boodschap of advies geven, is vooral een kwestie van ervaring, zegt hij. Ook belangrijk is om te weten waar je persoonlijke overtuigingen de overhand krijgen. En waar je verantwoordelijkheid ophoudt en de politieke verantwoordelijkheid begint.

‘Tegenspraak geven begint bij jezelf,’ zegt Arjen Doosje. ‘Het is voor mij een belangrijke invulling van ambtelijk vakmanschap. Ik heb het geluk gehad dat ik altijd met bewindspersonen heb gewerkt die ervoor openstonden. Hoewel we het lang niet altijd leuk vonden om de boodschap te ontvangen.’

Doosje begon bij het directoraat-generaal Landelijk Gebied en Stikstof in 2019. ‘Door een uitspraak van de Raad van State stond stikstof vol in de schijnwerpers. Die uitspraak was ook heel duidelijk: eigenlijk had alle beleid van daarvoor niet aan de verplichtingen voldaan. Dus wat er ook gebeurde, we wisten dat er iets moest veranderen. Dat we keuzes moesten maken. Dat is natuurlijk geen moment eenvoudig geweest.’

In perspectief

Vanaf het begin werden discussies op het scherp van de snede gevoerd, zegt Doosje. ‘Er moesten concrete maatregelen worden genomen, allemaal met een zeker effect. Dat zorgde natuurlijk voor spanning. En daaromheen werden de omstandigheden ook nog eens steeds ingewikkelder. Ik was bijvoorbeeld ook opdrachtgever van het rekeninstrument AERIUS. Steeds kwamen er wetenschappelijke inzichten bij waaruit bleek dat de situatie eigenlijk nog slechter was dan we voorheen hadden gedacht.’

Dus was iedere keer weer de vraag hoe Doosje en zijn collega’s daarmee om moesten gaan. ‘Het gaat er vooral om dat je dat slechte nieuws in perspectief brengt. Op zo’n manier dat je toch weer verder kunt om maatregelen te bedenken waarmee je mensen mee kunt krijgen. Niet alleen de politieke leiding en provinciale bestuurders, maar ook de mensen die de maatregelen direct treffen. Die steeds weer met hun neus op de feiten worden gedrukt hoe ingewikkeld het allemaal wel niet is. Want de situatie was echt slecht, de maatregelen waren pijnlijk. Dat zorgt voor een cocktail van continue druk.’

Inhoud leidend

In de tussentijd lag onder meer de bouw stil. ‘Dat zorgde natuurlijk weer voor aandacht uit economische hoek. Dus toen kwam er nog veel meer druk vanuit andere departementen en organisaties als VNO-NCW en Bouwend Nederland. Daar moesten we steeds tussen laveren. Het was onze taak om steeds opnieuw te bepalen wat het beste beleid was. Waarbij we met iedereen rekening hielden. Maar in de wetenschap dat we nooit iedereen tevreden konden houden.’

Doosje en zijn collega’s deden er alles aan om de inhoud leidend te laten zijn. Om zich niet te laten meeslepen door specifieke belangen. Doosje: ‘Allereerst door nooit te denken in termen van winst en verlies. Het gaat er altijd in de eerste plaats om dat je gezamenlijkheid creëert in de opgave. Ook dat is niet makkelijk, want zelfs over de vraag wat die opgave precies inhoudt kun je weer van mening verschillen. Vooral in samenwerking met andere ministeries, maar ook met verschillende sectoren. Dus daar hebben we bewust veel aandacht aan besteed. Daar is eindeloos discussie over gevoerd. Wat is nou eigenlijk het doel, bleven we onszelf hardop afvragen. Het doel was: een structurele daling van stikstofuitstoot realiseren. Met als gevolg betere natuurkwaliteit. En dit steeds in samenhang aan te pakken met betere waterkwaliteit en een beter klimaat. Het was belangrijk om dat steeds weer te benoemen.’

*Dit is het eerste deel van een artikel uit de Publiek Denken special: Loyale Tegenspraak Lees hier verder

Versterk uw ambtelijk vakmanschap: meld u aan voor een van onze opleidingen!
Bent u actief binnen de overheid en wilt u uw vaardigheden op het gebied van tegenspraak en samenwerking verder ontwikkelen? Schrijf u dan in voor:

Zevendaagse leergang ‘Ambtelijk vakmanschap, excellent ambtenaarschap kun je leren!’ van het Nederlands Instituut voor Publiek Leiderschap in samenwerking met de Publiek Denken Academie. Verdiep uw kennis en vaardigheden in professioneel en effectief handelen binnen de overheid. Leer hoe u loyale tegenspraak kunt bieden met lef en integriteit.  Deze leergang biedt u de flexibiliteit om te starten op een moment dat het beste bij uw planning past. U kunt kiezen uit twee startdata: 
Startdatum 1: 24 juni 2025
Startdatum 2: 28 oktober 2025
Meld u aan voor de datum die het beste aansluit bij uw agenda.
Meer informatie en inschrijven. 


Eendaagse masterclass 'Samenspraak & Tegenspraak’
Krijg praktische handvatten voor het creëren van constructieve dialogen en het versterken van samenwerking tussen beleid en uitvoering. 
Kies de datum die het beste bij u past. De eendaagse masterclass 'Samenspraak & Tegenspraak' wordt op twee verschillende data aangeboden, zodat u een keuze kunt maken die aansluit bij uw agenda:
Datum 1: 10 april 2025
Datum 2: 16 oktober 2025
Schrijf u vandaag nog in voor de datum die voor u het meest geschikt is. Meer informatie en inschrijven.

Let op: het aantal beschikbare plaatsen is beperkt.
Delen

Reageer

*

Het e-mailadres wordt niet gepubliceerd. Verplichte velden zijn gemarkeerd met *