Mantelzorgers raken vaak de weg kwijt in het doolhof van regels en procedures. Eén op de vier voelt zich bij het oplossen van woonproblemen zelfs tegengewerkt, zo blijkt uit onderzoek van omroep MAX en mantelzorgvereniging Mezzo. De overheveling van zorgtaken naar gemeenten heeft behalve maatwerk ook onduidelijkheid gebracht, stelt Mezzo-directeur Liesbeth Hoogendijk.
Mantelzorgers besteden gemiddeld drie uur per week aan het invullen van formulieren en het bellen met instanties, zegt Hoogendijk. ‘De nieuwe Wmo heeft het er niet makkelijker op gemaakt. De voormalige Awbz was duidelijker over de rechten waarop je aanspraak kon maken. Nu heb je te maken met de beleidsvrijheid van de gemeente. Bovendien is het soms een hele uitzoekerij wanneer je bij de gemeente moet zijn en wanneer bij de zorgverzekeraar.’[blendlebutton]
Keukentafelgesprek
De Belastingdienst laat zien hoe het ook kan, meent Hoogendijk. ‘Die denkt meer vanuit de klant. Ze maakt het niet leuker, maar wel makkelijker. Doe dat ook in de zorg.’
Als oplossing stelt ze voor dat de cliënt en mantelzorger nog maar met één loket hebben te maken. Dat kan het keukentafelgesprek van de gemeente zijn. Laat de contactpersoon of casemanager van de gemeente achter de schermen afspraken maken met andere gemeentelijke afdelingen, de zorgverzekeraar en het CAK over het hulpaanbod en de vereiste eigen bijdragen. ‘Bied een gezamenlijk pakket aan, zodat de cliënt en mantelzorger daar zelf niet achteraan hoeven.’
De eigen bijdragen voor diverse voorzieningen kunnen fors oplopen. Denk aan aanpassingen van de woning, de dagbesteding en het taxivervoer. Hoogendijk: ‘Neem tijdens een keukentafelgesprek alle opties door en wijs op de consequenties, ook op de langere termijn. Nu gaat het gesprek vaak niet verder dan de aanvraag lang is. Oudere mensen zijn vaak bescheiden in hun wensen. Misschien hebben ze nu nog geen drempelvrije woning nodig, maar over een half jaar wel. Denk vooruit en wacht niet dat ze een heup breken. Denk ook mee over de kosten. Het kan goedkoper zijn om een tweedehands traplift te kopen dan jarenlang vast te zitten aan een eigen bijdrage voor een exemplaar van de gemeente. Mensen realiseren zich vaak te laat hoe hoog het totaal van de eigen bijdragen kan oplopen. Als het CAK dan ook nog eens de rekening laat verstuurt, kan dat tot directe financiële problemen leiden.’
De verschillen tussen gemeenten zijn groot, zegt Hoogendijk. De een is bijvoorbeeld beter in het aanbieden van huishoudelijke hulp en de ander uit meer waardering voor de mantelzorgers. Ze noemt Lelystad als voorbeeld van een gemeente die bovengemiddeld scoort in het aanbieden van integrale zorg in samenwerking met zorg- en welzijnsorganisaties.
Persoonsgebonden budget
De Mezzo-directeur richt haar pijlen ook op rijksregels. ‘Er gaan stemmen op om mantelzorgers te beperken in de mogelijkheid om zich te laten betalen uit het persoonsgebonden budget. Een slecht idee. Want nu kan iemand bijvoorbeeld zijn zieke partner ’s ochtends helpen met opstaan en douchen, mits hij later naar zijn werk kan in ruil voor werktijdvermindering en een bijdrage uit het pgb. Dat is een betere oplossing dan steeds een andere wijkzuster over de vloer. De fraudegevoeligheid vind ik geen overtuigend argument. Ga uit van vertrouwen tot het tegendeel is bewezen. We hebben onze mantelzorgers keihard nodig.’[/blendlebutton]