Tekst Jeroen Dirks
Beeld Shutterstock
Veel gemeenten zijn bezig met een wanhoopsscenario voor 2026. Ze gaan bezuinigen omdat de rijksbijdrage in het zogenoemde ravijnjaar terugloopt, terwijl de uitgaven voor bijvoorbeeld jeugdzorg blijven stijgen. Maar “wijkmannen” René Kerkwijk en Han van Geel, tevens bestuurders van het Landelijk Platform Buurt- en Wijkgericht Werken (LPB) zien ook kansen.
Het woord alleen al: ravijnjaar! Alsof er vanaf 2026 niks meer kan in een gemeente. Het tegendeel is het geval, zegt Han van Geel, wijkregisseur in Zutphen. Voorwaarde is dan wel dat bestuurders en ambtenaren het idee loslaten dat zij alles van A tot Z moeten doen. Dat hoeft niet. Het is zelfs onverstandig, zegt hij: ‘De gemeenschap kan veel oppakken.’
‘Neem een zorgcentrum met buurtfunctie,’ gaat Van Geel verder. ‘De ouderwetse logica van een gemeente was: dat gaan we organiseren. Wij zijn als ambtenaren de hele dag bezig met dat soort vraagstukken. De eerste reflex is om het op te lossen. We gaan dingen produceren. Maar de eigenlijke inzet moet zijn dat je vanuit een gemeente – vanuit onze positie – veel beter kunt voorzien in de randvoorwaarden. Dat je bijvoorbeeld een bewonersinitiatief steunt met bijvoorbeeld goede maatschappelijke infrastructuur.’
Outputmachine
‘De gemeente is nu nog te vaak een outputmachine,’ zegt René Kerkwijk, beleidsadviseur sociaal domein in Eindhoven. In het stadhuis bedenkt iemand een oplossing voor een behoefte of probleem. Die wordt vervolgens gerealiseerd. ‘Onder het motto: wat bij A werkt, werkt bij B ook wel. Maar zo is het natuurlijk niet.’
In plaats daarvan zouden de (collega-)ambtenaren de zelfwerkzaamheid van buurtbewoners moeten aanspreken. In de buurten, waar Kerkwijk en zijn collega’s nu al in de haarvaten zitten. ‘Wij zijn de tolken. Wij kennen de omgeving, de buurt, de sleutelfiguren. Als we nou vragen wat ze buiten willen, welke initiatieven er zijn en wat ze nodig hebben, kunnen we helpen dingen te realiseren. Bouwen we dat idee verder uit, dan ben ik niet zo bang voor het ravijnjaar.’
Mede in Zutphen
Van Geel: ‘Eén ding waar ik zelf heel enthousiast over ben is: Mede in Zutphen. Kijk maar eens rond op de website: https://medeinzutphen.nl. Dat is een maatschappelijk platform dat initiatieven in de samenleving activeert en bespoedigt. Een initiatiefnemer maakt een filmpje, legt uit waarom het initiatief nodig is. Vervolgens kan de samenleving reageren met geld en inzet. Wat daar al niet uit voortgekomen is: eetbaar groen. Ontmoetingen. Muziekles voor vluchtelingen.’
‘Er gebeurt al zo ontzettend veel in de wijken. Als we op deze bodem nou lekker zaadjes gaan planten, komt er echt wel iets op,’ vervolgt Kerkwijk. ‘Heel veel ambtenaren denken dat ze het beter weten. En ik denk dat dat niet waar is. Ze zitten vast aan het KPI’s, hun kritische prestatie actoren, waarbij je zo en zo veel mensen inzet, die allemaal bepaalde doelen moeten halen. Maar dat werkt in dit geval niet.’
*Dit is het eerste deel van een artikel uit PD 54: Burgerparticipatie
Lees hier verder