Tekst Pieter Verbeek
Beeld Mohamed Abdulahi
Voor Mohamed Abdulahi, expert Banenafspraak bij het ministerie van Volksgezondheid, Welzijn en Sport (VWS), hoort tegenspraak bij zijn werk. Hij zet zich in voor meer inclusie bij de werving van professionals van de rijksoverheid en moet daarvoor continu barrières overwinnen. ‘Als je geen tegenspraak uitoefent, voldoe je eigenlijk niet aan je eed of belofte als ambtenaar.’
Als expert Banenafspraak is het Abdulahi’s taak om managers en directies binnen het departement te overtuigen van de verplichtingen uit de Banenafspraak. En die verplichting is keihard, stelt hij. ‘De afspraak was dat voor januari 2024 de rijksoverheid 25.000 banen zou hebben gecreëerd voor mensen met een afstand tot de arbeidsmarkt. Dat is niet gelukt. Het is een prachtig voorbeeld van overheidsfalen met een wet die de overheid zelf heeft bedacht. Waar het bedrijfsleven er heel goed mee bezig is, lukt het de rijksoverheid dus onder aan de streep zelf gewoon niet.’
Geboren met een visuele beperking weet Abulahi hoe belangrijk het is dat iedereen eenzelfde behandeling krijgt bij een sollicitatieprocedure. Zijn eigen ervaring kan hij meebrengen. Zo heeft het kerndepartement van VWS dankzij Abdulahi en collega’s het afgelopen jaar 95 procent van de doelstellingen in de Banenafspraak gehaald. ‘We hebben mensen met een beperking geplaatst als data-analist, preventiemedewerker in de eiwitstrategie, bioloog en jurist. Het tij begint echt een beetje te keren. Dit is het afgelopen anderhalf jaar sterker geland in de organisatie, in de processen. Nu hoeven we nog maar negen fulltimers aan te nemen en dan voldoen we aan alle doelstellingen.’
Lef en brutaliteit
Tegenspraak speelt daarbij een belangrijke rol. Abdulahi: ‘Je moet managers ervan overtuigen dat ze toch moeten voldoen aan de verplichting om mensen met afstand tot de arbeidsmarkt aan te nemen, ook al zeggen ze geen budget te hebben. Daar heb je echt een beetje eelt op je ziel voor nodig.’
‘Als ambtenaar ben je op jouw terrein expert. Daarom is het aan de ambtenaren om bewindslieden en directeuren te overtuigen van de consequenties van hun besluiten, en zeker niets te verbloemen. Als je geen tegenspraak geeft, voldoe je eigenlijk niet aan de eed of belofte die je hebt afgelegd.’
Het overtuigen van managers heeft Abdulahi zelf het afgelopen anderhalf jaar met veel lef en brutaliteit gedaan. Hij stapte gewoon de kamer van de SG binnen, dronk koffie met leidinggevenden en deed een beetje aan naming-and-shaming door binnen directies een Excelbestand rond te sturen waarin duidelijk staat wie het wel en wie het niet goed doet. De directies die het goed doen kregen een beloning, de rest een aanbod voor hulp.
Over loyaliteit van ambtenaren is recent veel te doen. Vooral als groepen ambtenaren zich kritisch ‘buiten’ uitspreken over (gebrek aan) bestuurlijk handelen van het kabinet of van colleges van B&W. Over het belang van samenspraak en tegenspraak, over mogelijke dilemma’s en vraagstukken, over de wijze van tegenspreken en over het politiek-ambtelijk samenspel gaat het in de masterclass 'Samenspraak en tegenspraak: Samen sterker in besluitvorming en beleid.' Schrijf je nu in!
*Dit is het eerste deel van een artikel uit de Publiek Denken special: Loyale Tegenspraak Lees hier verder