Tekst Ellen Röling
Beeld Pexels
Energiecoöperaties ontwikkelden zich in korte tijd van enthousiaste vrijwilligersclubs tot energiegemeenschappen die in de wet verankerd zijn. Dat gebeurde niet vanzelf. In een veranderende energiewereld lopen deze pioniers voortdurend tegen nieuwe uitdagingen aan. DuurzaamDoor hielp koepelorganisatie Energie Samen bij het versterken van energie- en warmtegemeenschappen, hun positie op de markt en het samenspel met de gemeente.
Energie Samen neemt al sinds de start in 2018 deel aan de Participatietafel Energietransitie, die georganiseerd en gefaciliteerd wordt door Irma Straathof van DuurzaamDoor. ‘De Participatietafel van DuurzaamDoor is de plek waar we zaken inbrengen waar het wringt en schuurt,’ vertellen voorzitter Siward Zomer en manager belangbehartiging Ries Verhoeven. ‘Aan tafel zitten deskundige partijen met verschillende perspectieven en hebben we de rust om stil te staan bij wat er aan de hand is en wat er nodig is om de volgende stap te zetten.’
Systeemintegratie in beeld
Een belangrijk schuurmoment was de eerste keer dat een energiecoöperatie tegen netcongestie aanliep. Siward: ‘Tot 2018 was de kernactiviteit van de energiegemeenschap eenvoudig: zelf stroom opwekken met zon of wind en die terugleveren aan het net. Maar bij een pilot met een zonnepark in Groningen konden we de opgewekte energie niet kwijt: het net zat vol. In theorie wisten we wat nodig was: systeemintegratie, maar wat eronder werd verstaan wist niemand. Er was nog geen taal voor, zodat je het er ook niet samen over kon hebben. Samen met DuurzaamDoor brachten we spelers rond dit thema bij elkaar en hebben we scherp gekregen wat systeemintegratie inhoudt. Daar is een plaat van gemaakt die onze leden nog steeds gebruiken.’
Op de fiets stappen
De stap naar praktijk leverde opnieuw vraagtekens op. Hoe sla je energie op om te delen met je leden? Welke partijen moeten daarvoor samen met jou aan tafel? ‘Daar waren prachtige rapporten over geschreven, maar nog nooit was iemand “op de fiets gestapt” om al de benodigde contacten te leggen en de juiste mensen met elkaar te verbinden,’ vertelt Siward.
Energie Samen ging aan de slag en stapte wel op de fiets – met steun van DuurzaamDoor – en ontdekte dat alleen het in beeld brengen van de keten al 30.000 euro kostte. Maar deze les was goud waard. ‘We hadden nu exact op papier staan wat ervoor nodig was en wie we nodig hadden om lokale energie lokaal te delen: dit resulteerde in Local4Local.’
Borgen in wetgeving
Ries: ‘Door de processen goed op te schrijven, konden wij de praktijk naar de systeemwereld vertalen: dit is Local4Local, dit doen wij en dit kunnen wij. Kunnen jullie ons financieren zodat we dit kunnen uitvoeren?’ Dat resulteerde in een MOOI-subsidie.
Toen de pilot van start ging, zorgde DuurzaamDoor dat er ook aandacht was voor geleerde lessen en inzicht in hoe je zoiets aanpakt, zodat ook andere Local4Local-projecten daarvan konden profiteren. ‘Dat is eigenlijk de stap die we elke keer met DuurzaamDoor maken. Dus eerst de identificatiefase, dan de taal leren kennen en concreet snappen wat er echt moet gebeuren. Doordat DuurzaamDoor alles opschrijft, kunnen wij vervolgens de stap borgen in wetgeving en in andere plannen om energiegemeenschappen verder te brengen. Als we weer tegen iets aanlopen. bespreken we dit in de Participatietafel Energie en kijken we samen hoe we beweging kunnen creëren.’
*Dit is het eerste deel van een artikel uit de Publiek Denken special: DuurzaamDoor Lees hier verder
