Tekst Paul Iske
Beeld Shutterstock
Burgerparticipatie is een prachtig idee, maar het in de praktijk brengen is lastig. Daarom moeten we alle lessen gebruiken, zowel die van geslaagde als mislukte trajecten. Het is als zo vaak: een goede idee is niet voldoende.
Maar uit al die positieve ervaringen kan men zeker niet afleiden dat het altijd goed gaat. Integendeel, er zijn ook diverse verhalen over projecten waarin de burgers participeerden, waar het helemaal anders en vaak ook niet zo gunstig afliep. Zo speelde in 2023 het project Hart van Nootdorp, met de herontwikkeling van een aantal locaties. In de toekomst moesten er in het gebied een nieuwe sporthal, een nieuwe school en woningen voor ouderen en jongeren verrijzen. Het AD berichtte hierover in maart 2023 en schreef dat de bewoners het belang erkenden van de nieuwe voorzieningen. Maar gezien de gigantische woningnood vonden ze ook dat er huizen moesten worden gebouwd. Tijdens de inspraakronde over het gebied werden verwachtingen gewekt, maar in de ogen van de bewoners was er een grote kloof tussen verwachting en realiteit. Ze mochten zogenaamd meedoen, maar met hun inbreng werd niets gedaan.
Kernenergie
Een ander voorbeeld betreft de “brede maatschappelijke discussie kernenergie”: in de jaren zeventig wilde het Nederlandse kabinet twee kerncentrales bouwen, wat leidde tot onrust en protesten. Als reactie besloot men in 1979 een brede maatschappelijke discussie over kernenergie te organiseren. Dit werd gezien als het grootste inspraaktraject ooit, waarbij overal in het land bijeenkomsten plaatsvonden waarin burgers hun mening konden delen. De Commissie-De Brauw verzamelde en analyseerde de resultaten en adviseerde af te zien van de bouw van kerncentrales.
Ondanks dit advies besloot de politiek door te gaan met de plannen, wat veel teleurstelling en boosheid veroorzaakte onder deelnemers aan het inspraaktraject. De situatie escaleerde, met als hoogtepunt een inbraak bij het ministerie van Economische Zaken, waarna gestolen documenten in activistische bladen verschenen.
Zaanstad
Ook in Zaanstad zijn er diverse strubbelingen geweest. Daar vroeg men zich achteraf af hoe de gemeente Zaanstad beter kan communiceren met inwoners over bouwplannen, vooral met de naderende Omgevingswet en de nadruk op burgerparticipatie. Drie mislukte projecten – de Peperstraat, Provily en Slibkuil, en Parel van Zuid – toonden aan dat bewoners zich niet gehoord voelden. Vaak wordt de participatie door projectontwikkelaars geregeld, wat leidt tot belangenconflicten en onduidelijke communicatie.
Bij eerdere projecten bleek inspraak onevenwichtig, met professionals die de overhand hadden boven bewoners. Er was sprake van verwarring door de vele betrokken partijen en de gebrekkige rol van de gemeente, die beloftes niet nakwam. Door deze ervaringen is het vertrouwen in de gemeente geschaad.
*Dit is het eerste deel van een artikel uit PD 54: Burgerparticipatie
Lees hier verder
