Gemeenten in Nederland kijken mee met burgers op sociale media met behulp van methodes die zij niet mogen gebruiken. Dat meldt de Volkskrant op basis van onderzoek van de NHL Stenden Hogeschool en de Rijksuniversiteit Groningen in opdracht van onderzoeksprogramma Politie en Wetenschap.
Om zicht te krijgen op mogelijke ongeregeldheden als rellen en demonstraties houden gemeenten Facebookgroepen, Twitterprofielen en andere sociale media in de gaten. Bijna één op de zes van de ondervraagde gemeenten maakt hierbij gebruik van nepaccounts, een methode die alleen politie en inlichtingendiensten onder strikte voorwaarden mogen inzetten. Deze nepaccounts gebruiken gemeenteambtenaren ook om online op zoek te gaan naar bijstandsfraude door op Marktplaats te zoeken naar bijverdiensten. Een ander voorbeeld is dat gemeenten sociale media gebruiken om vluchtverhalen van asielzoekers te checken. In enkele gevallen worden gemeenteambtenaren onder een valse naam lid van besloten Facebookgroepen.
Uit het onderzoek blijkt dat gemeenteambtenaren zich er vaak niet van bewust dat ze de wet overtreden. Meer dan de helft weet niet welke regels en protocollen gelden. De resultaten zijn gebaseerd op antwoorden op een vragenlijst van 156 van de 352 Nederlandse gemeenten. Volgens de onderzoekers lijkt er binnen gemeenten nauwelijks gesprek te zijn over wat wel en niet mag. Bij ongeveer één derde van de gemeenten is geen functionaris gegevensbescherming betrokken bij online monitoring, terwijl dat wel wettelijk verplicht is. Vooral de kleine en middelgrote gemeenten houden zich niet aan de regels. Grote steden hebben het beleid over het algemeen beter op orde.