Beeld: Shutterstock
Gemeenteraden krijgen bij de volgende begrotingsbehandeling meer financiële ademruimte. De voorgenomen bezuiniging van 2,3 miljard euro op het gemeentefonds wordt namelijk deels teruggedraaid. In de voorjaarsnota kondigde het kabinet een substantiële verlichting aan, vooral gericht op de jeugdzorg. Het exacte bedrag wordt later bekendgemaakt.
Het protest van de VNG en het raadscollectief Raden in Verzet heeft daarmee deels effect gehad. Toch blijft de financiële druk groot en zullen veel raden hun begroting kritisch moeten herzien.
Hoewel de compensatie verlichting biedt, blijft de beleidsruimte beperkt. Veel gemeentelijke taken zijn wettelijk vastgelegd en gebonden aan kwaliteitseisen. Hierdoor zijn bezuinigingen lastig te realiseren.
Naar verwachting zullen vooral sociale regelingen en voorzieningen onder druk komen te staan. Ook bestaat de kans dat lokale lasten, zoals de OZB of toeristenbelasting, worden verhoogd.
Keuzes maken in tijden van schaarste
De komende bezuinigingen vragen om scherpe keuzes van raadsleden. Er zijn enkele manieren om grip te krijgen op de begroting:
- Algemene reserve inzetten
Gemeenten met gezonde financiën kunnen maximaal tien procent van hun algemene reserve gebruiken om begrotingstekorten op te vangen. - Onderbesteding voorkomen
Controleer of begrote middelen in het voorgaande jaar volledig zijn benut. Door personeelstekorten of andere obstakels blijven projecten soms liggen, terwijl het geld ongebruikt terugvloeit naar de reserve. Kritisch prioriteren helpt om beschikbare middelen effectief in te zetten. - Lastige keuzes maken
Als bezuinigingen onvermijdelijk zijn, moet de raad afwegen of het verhogen van lokale belastingen te verkiezen is boven het schrappen van sociale voorzieningen. Welke keuze het minst pijnlijk is voor inwoners, verschilt per gemeente.
Hoe groot de verlichting uiteindelijk wordt, blijft voorlopig onzeker. Het kabinet maakt de exacte bedragen later bekend. Tot die tijd is het aan de gemeenteraden om zich goed voor te bereiden op lastige keuzes die onvermijdelijk blijven.
