Beeld: ROB
Het kabinet wil de uitvoerende macht versterken en publieke dienstverlening beter laten aansluiten op de samenleving. Daartoe wil het uitvoerende professionals vanaf het begin betrekken bij beleid en wetgeving. Zo moeten zij meer ruimte krijgen om regels toe te passen op maat van de situatie, met oog voor de lokale context. Dit moet niet alleen leiden tot beter uitvoerbaar beleid, maar ook bijdragen aan herstel van vertrouwen in de overheid.
Een van de acties is het versterken van ambtelijk vakmanschap. Ambtenaren worden ondersteund in het bespreekbaar maken van dilemma’s en in het betrekken van burgers en bedrijven bij beleidsvorming. Daarnaast komt er meer aandacht voor samenwerking tussen beleidsmakers en uitvoeringsorganisaties.
Verder werkt de regering aan een wettelijke verankering van principes zoals ‘dienstbaarheid aan de samenleving’ en ‘waarden gedreven werken’. Deze uitgangspunten moeten een plek krijgen in regels voor financiering, sturing en verantwoording. In de Kaderwet op de rijksinspecties komt bijvoorbeeld meer focus op maatschappelijke impact. Ook de Kaderwet zelfstandige bestuursorganen wordt gemoderniseerd, zodat uitvoeringsorganisaties meer invloed krijgen op beleid en wetgeving.
Een ander voorstel is het ontwikkelen van een ‘noodsignaal’, waarmee uitvoeringsorganisaties kunnen aangeven dat beleid niet uitvoerbaar is. Dat signaal moet voorkomen dat besluiten worden genomen die in de praktijk vastlopen.
Beter samenwerking met lokale overheden
Ook zet het kabinet in op betere samenwerking met gemeenten, provincies en waterschappen. Veel rijksbeleid wordt immers door hen uitgevoerd. Om praktijkervaringen beter terug te koppelen, komt er een interbestuurlijk leernetwerk. Ook moet de Uitvoeringstoets Decentrale Overheden helpen om uitvoerbaarheid al vroeg in het proces te bespreken.
Aanleiding voor de plannen is het rapport Naar een uitvoerende macht van de Raad voor het Openbaar Bestuur (ROB). Volgens de ROB wordt uitvoering binnen de overheid nog te vaak als een technische stap gezien. Professionals in de uitvoering krijgen onvoldoende ruimte om zelfstandig keuzes te maken, terwijl hun ervaring en signalen essentieel zijn om beleid goed te laten aansluiten op de praktijk. Ook bestaat er een strikte scheiding tussen beleid en uitvoering, waardoor besluiten soms lastig uitvoerbaar zijn..
