Hoe stel je een goed omgevingsplan op vanuit een integrale benadering, met participatie van alle belanghebbenden? De gemeente Delft ontwikkelde hiervoor de methode Delfts Doen.
De inwoners van Delft hebben bij het ontwikkelen van Delfts Doen een grote rol gespeeld, zegt de gemeente via een woordvoerder. Daarmee is in 2017 begonnen. ‘Er is een uitgebreid onderzoek gedaan door de veldacademie en jongeren zijn bevraagd door bureau Young Works. Ook is in samenwerking met de welzijnsorganisatie gekeken hoe de mening van doelgroepen die minder goed te bereiken zijn, gehoord kon worden. Ook gesprekken, gevoerd door studenten en medewerkers met Delftenaren op straat, gaven input voor de methode Delfts Doen. De methode bestaat uit een aantal belangrijke spelregels. Volgens deze methode is de participatie voor de Omgevingsvisie opgepakt. Hierin zijn alle genoemde thema’s meegenomen. De Omgevingsvisie gaat nu de laatste participatieronde in waarin opnieuw Delftenaren, bedrijven en partners gevraagd wordt of zij zich herkennen in de visie. Zo komen we tot een gedragen visie in Delft.’
De Omgevingsvisie geeft richting aan Omgevingsplannen. ‘De komende jaren, tot 2029, zullen Delftse bestemmingsplannen omgezet worden in omgevingsplannen. Hierbij hanteren we de spelregels van Delfts Doen, we doen het dus in samenwerking met alle betrokkenen. In The Green Village, een proeftuin voor duurzame innovaties, hebben we geëxperimenteerd met het opstellen van een omgevingsplan. Er werd een online vragenlijst uitgezet via Facebook (380 reacties) waarmee de voor bewoners belangrijke onderwerpen werden bepaald. Deze onderwerpen stonden centraal in de uitnodiging en opzet van de bijeenkomsten. Sommige directbetrokkenen werden persoonlijk uitgenodigd, andere deelnemers reageerden op een open oproep. Gedurende het traject nam de animo om mee te praten af, de slotbijeenkomst werd afgezegd omdat er geen aanmeldingen waren. Mede op basis van de uitkomsten van het participatieproces werd een omgevingsplan opgesteld ten behoeve van de besluitvorming in het college van burgemeester en wethouders. De open en lerende houding, van alle partijen, heeft gezorgd voor een gedragen, eenvoudig en flexibel omgevingsplan.’
Weerstand en democratie
Delfts Doen is een methode die niet alleen voor de gemeente geldt, zegt de woordvoerder. Ook een projectontwikkelaar bijvoorbeeld zal zich eraan moeten houden. ‘Voor projecten die straks afwijken van een omgevingsplan moet een projectontwikkelaar het volledige participatietraject volgens Delfts Doen opzetten. Vervolgens is het aan de gemeenteraad om een afweging te maken in de belangen en te beoordelen of het participatieproces van de projectontwikkelaar zorgvuldig genoeg is doorlopen.’ Weerstand is er bijna altijd wel, maar hoe gaat Delft daarmee om? ‘Allereerst door een zorgvuldig participatieproces te doorlopen. De stappen van Delfts Doen garanderen dat. Uit de evaluatie van Delfts Doen blijkt dat deelnemers de volgende elementen het meest waarderen: het voeren van het “goede gesprek”; duidelijkheid over wat vaststaat en wat niet; gelegenheid voor het uitwisselen van belangen; terugkoppeling van wat gedaan is met de inbreng van de stad. Dit zijn ook de stappen die maken dat zij zich gehoord voelen, zelfs als ze het niet eens zijn met de uitslag. Dat wil niet zeggen dat er geen weerstand zal zijn, het verleden laat wel zien dat dat nauwelijks te voorkomen is. Maar het maken van een zorgvuldige afweging en die afweging delen kan wel helpen in het begrip voor een beslissing. Uiteindelijk is dit onderdeel van onze democratie. De gemeenteraad maakt de afweging in de verschillende belangen versus het algemeen belang.’
*Dit artikel werd geschreven door Bas Nieuwenhuijsen en verscheen in Publiek Denken 22 Omgevingswet: Blik op vooruit. Wilt u meer artikelen lezen? Neem dan nu een gratis abonnement op Publiek Denken.