Beeld: Pxhere
De beoogde omzetting van specifieke uitkeringen naar een fondsuitkering biedt gemeenten vooralsnog weinig ruimte. Dat blijkt uit de Kamerbrief van 21 mei over deze zogeheten SPUK-aanpak. Hoewel het kabinet hiermee de beleidsvrijheid van gemeenten wilde vergroten en de administratieve lasten verlagen, blijft de praktijk weerbarstig.
Fondsbeheerders onderzochten samen met VNG en IPO in een intensief traject alle bestaande specifieke uitkeringen. Slechts een klein deel blijkt op korte termijn omzetbaar. In veel gevallen is aanpassing van de financiële verhoudingswet noodzakelijk, of staat de wet omzetting simpelweg niet toe.
Tweede Kamer stuurt op specifieke uitkeringen
Volgens de Kamerbrief speelt ook de informatiebehoefte van de Tweede Kamer een rol in het blijven gebruiken van specifieke uitkeringen. Fondsbeheerders waarschuwen daarbij dat financiële sturing niet eenvoudig kan worden vervangen door andere vormen van sturing. Bovendien mag de invulling van de eerder aangekondige 10% korting niet op het bord van gemeenten terechtkomen.
Juridische noodzaak, geen voorkeur
De VNG herkent zich in de bevindingen. Specifieke uitkeringen zijn niet de voorkeur, maar soms juridisch noodzakelijk of passend. De aangekondigde herziening van de Financiële-verhoudingswet moet helpen het aantal specifieke uitkeringen te verminderen. De VNG leverde recent een consultatiereactie op dit wetsvoorstel.
Zorgen over financiële gevolgen
Er bestaan zorgen over de financiële uitwerking van het kabinetsbeleid binnen de VNG. De uitgangspunten van gemeenten ‘eerst storten, dan korten’ zijn niet overgenomen. De 10% korting is al opgenomen in de begrotingen van departementen en de voorjaarsnota bracht daarin geen wijziging. Gemeenten kunnen deze korting doorgaans niet compenseren met lagere lasten of meer beleidsvrijheid.
Het risico bestaat dat financiële gevolgen, direct of indirect, toch bij gemeenten belanden. Dat geldt zowel bij behoud van specifieke uitkeringen als bij omzetting naar decentralisatie-uitkeringen. De VNG blijft hier in het vervolgtraject nadrukkelijk op toezien.
