Beeld: Raadsledenvereniging
Hoe houdt de gemeenteraad grip op het bestuur? Volgens Klaartje Peters, bijzonder hoogleraar Lokaal en Regionaal Bestuur aan de Universiteit Maastricht, en Tom Verhelst, hoofddocent Politieke Wetenschappen aan de Universiteit Gent, is die grip steeds lastiger te realiseren. In het boek Sterke Raad leggen zij uit waarom en hoe dit kan worden verbeterd.
Door decentralisaties, complexe samenwerkingsverbanden en technische besluitvorming raakt de gemeenteraad zijn invloed kwijt. Raadsleden worden wel verantwoordelijk gehouden, maar beslissingen vallen vaak buiten hun bereik. Hierdoor verliest niet alleen de raad, maar ook de kiezer zijn stem.
Parttime raad in fulltime politiek
De meeste raadsleden combineren hun functie met ander werk. Daardoor ontbreekt het aan tijd en middelen om dossiers goed te doorgronden en het college kritisch te volgen. De grote verschillen in betrokkenheid en kwaliteit tussen raadsleden maken effectief optreden nog moeilijker.
Te vriendelijke politieke cultuur
Volgens Peters en Verhelst ontbreekt het in veel gemeenten aan een stevige politieke cultuur. Kritisch doorvragen wordt gezien als lastig in plaats van als noodzakelijk. Daardoor functioneert de raad te vaak als klankbord, niet als tegenmacht.
Aanbevelingen voor een sterkere raad
Peters en Verhelst doen vier aanbevelingen om de raad te versterken:
- Maak bewuste keuzes over waar de raad op stuurt.
- Verbeter de ondersteuning van raadsleden.
- Versterk de controle op samenwerkingsverbanden.
- Ontwikkel een vitalere politieke cultuur met meer ruimte voor debat.
Met deze stappen kan de gemeenteraad zijn rol als waakhond van het lokale bestuur versterken.
