De overheid moet voorbereid zijn op verschillende toekomstscenario’s voor het verloop van de coronapandemie. Dat zeggen de Wetenschappelijke Raad voor het Regeringsbeleid (WRR) en de Koninklijke Nederlandse Akademie van Wetenschappen (KNAW) in de studie Navigeren en anticiperen in onzekere tijden.
De WRR en de KNAW schetsen daarin vijf scenario’s die handvatten bieden bij het ontwikkelen van een samenhangende beleidsstrategie voor de omgang met de COVID-19-pandemie en belangrijke lange termijnopgaven.
- Scenario 1 – Terug naar normaal: COVID-19 wordt wereldwijd uitgebannen. De aandacht in het beleid kan naar herstel van de zorg, het onderwijs en de economie.
- Scenario 2 – Griep+: COVID-19 wordt endemisch met terugkerende, seizoensgebonden oplevingen. Mensen kunnen nog steeds ernstig ziek worden en in de winter is de druk op de zorg groot. Er is ruimte voor herstelbeleid, maar er is ook een aantal nieuwe beleidsopgaven zoals seizoensgebonden opschaling van de zorgcapaciteit.
- Scenario 3 – Externe dreiging: In Nederland en de meeste Europese landen is het virus onder controle, maar in andere landen blijft de infectiegraad hoog en muteert het virus tot nieuwe gevaarlijke varianten. In dit scenario wordt het grensverkeer sterk beperkt en gelden strenge reisbeperkingen. Steeds dreigt de introductie van het virus uit het buitenland, die soms plaatselijke lockdowns nodig maken. Onregelmatige, tijdelijke opschaling van de zorgcapaciteit is nodig bij uitbraken.
- Scenario 4 – Continue strijd: COVID-19 blijft een serieuze bedreiging. Vaccins werken slechts tijdelijk, er ontstaan nieuwe varianten die aan vaccins ontsnappen. Beleidsmakers zullen lastige afwegingen moeten maken tussen de COVID-19-zorg en andere maatschappelijke doelen. Naarmate dit scenario langer duurt, wordt het ook lastiger om de economische steunpakketten overeind te houden en wordt de veerkracht van de samenleving ernstig op de proef gesteld.
- Scenario 5 – Worst case: COVID-19 wordt dodelijker. De pandemie eist jaarlijks meer slachtoffers en blijft wereldwijd circuleren. Het zwaartepunt ligt in dit scenario op ‘overleven’ en er moeten moeilijke keuzes worden gemaakt binnen de zorg, de economie en de samenleving. De samenleving en de economie maken een lange periode van ernstige ontwrichting door, zowel in Nederland als daarbuiten.
De scenario’s zijn geen voorspellingen maar handvatten om op verschillende denkbare ontwikkelingsrichtingen van de pandemie voorbereid te zijn. Ze laten zien dat afhankelijk van het verloop van de pandemie er meer of minder ruimte is voor herstel op het gebied van gezondheidszorg, samenleving en economie. Dat vraagt van overheid en samenleving om anticipatie en zorgvuldig navigeren tussen crisisbestrijding en bestaande langetermijnbeleidsopgaven. Een samenhangende beleidsaanpak staat hierbij voorop.
Lees hier de studie Navigeren en anticiperen in onzekere tijden