Beeld: Shutterstock
Het kabinet wil het vertrouwen in de Nederlandse democratie versterken door politieke partijen aan duidelijke regels te binden. Minister Judith Uitermark (Binnenlandse Zaken en Koninkrijksrelaties) heeft daarvoor het voorstel voor de nieuwe Wet op de politieke partijen naar de Tweede Kamer gestuurd. De wet moet zorgen voor meer transparantie, strengere financieringsregels en versterking van het partijstelsel op zowel nationaal als lokaal niveau.
Volgens minister Uitermark zijn politieke partijen een onmisbaar onderdeel van de democratische rechtsstaat. Zij stelt: ‘Mensen moeten erop vertrouwen dat de politieke partij waar zij hun stem aan geven, de interne zaken op orde heeft. Dat betekent dat ze open en transparant zijn over de organisatie, bijvoorbeeld over welke giften ze ontvangen en hoe ze georganiseerd zijn. Dit soort regels leggen we vast in deze wet.’
De nieuwe wet introduceert heldere regels over onder meer het ontvangen van giften, het publiceren van financiële gegevens en de inrichting van de interne organisatie. Deze regels gaan niet alleen gelden voor landelijke partijen, maar ook voor partijen in gemeenten, provincies en waterschappen.
Structurele subsidie voor lokale partijen
Een opvallend onderdeel van de wet is de structurele subsidie voor decentrale politieke partijen. Vanaf de inwerkingtreding is jaarlijks 8,15 miljoen euro beschikbaar voor lokale en regionale partijen en afdelingen van landelijke partijen.
Deze middelen kunnen worden ingezet voor het professionaliseren van de partijorganisatie en het organiseren van bijeenkomsten. Hiermee wil het kabinet de onafhankelijkheid van politieke partijen vergroten en de afhankelijkheid van donaties verkleinen.
Uitermark benadrukt: ‘Ook gaan er regels gelden voor partijen in gemeenten, provincies en waterschappen. En voor hen komt ook geld beschikbaar. Zo versterken we onze democratie, zowel landelijk als lokaal.’
In ruil voor deze financiële steun worden lokale partijen verplicht transparant te zijn over hun financiën, schulden en ontvangen donaties. Deze informatie moeten zij publiceren op hun eigen website.
Aangescherpte regels voor partijfinanciering
De nieuwe wet neemt de bestaande regels uit de Wet financiering politieke partijen grotendeels over, maar scherpt enkele bepalingen aan.
- Giften van niet-ingezetenen worden verboden. Alleen Nederlanders of personen die in Nederland wonen mogen een gift doen.
- De meldtermijn voor giften boven 10.000 euro wordt aangepast. Buiten verkiezingstijd krijgen partijen tien dagen de tijd om deze te melden, tijdens verkiezingen geldt een termijn van één dag.
- De mogelijkheid tot anonieme donaties vervalt volledig.
Toezicht op de naleving van deze regels komt in handen van de nieuwe, onafhankelijke toezichthouder: de Nederlandse Autoriteit Politieke Partijen (Napp).
Verbod op politieke partijen aangescherpt
Ook de mogelijkheden om politieke partijen te verbieden worden specifieker geformuleerd. Tot nu toe kon een partij worden verboden als zij handelde in strijd met de openbare orde.
De nieuwe wet bepaalt dat een partij kan worden verboden wanneer zij de democratische rechtsstaat ernstig bedreigt. Dat is bijvoorbeeld het geval als een partij probeert de onafhankelijkheid van de rechtspraak af te schaffen of verkiezingen structureel te ondermijnen.
Versterking van de democratie
Met deze wet wil het kabinet de democratische rechtsstaat versterken en het vertrouwen van burgers in politieke partijen herstellen.
Het wetsvoorstel is samen met de bijbehorende documenten te raadplegen via de website van de Tweede Kamer.
