Nederland moet zich beter voorbereiden op een vergrijzende EU

Beeld: Pixabay/airtank

Europa vergrijst in een hoog tempo. Volgens de Wetenschappelijke Raad voor het Regeringsbeleid (WRR) zal het aantal gepensioneerden in Europa de komende dertig jaar bijna verdubbelen. Hoewel Nederland minder snel vergrijst dan veel andere EU-landen en aanzienlijke pensioenspaarpotten heeft opgebouwd, zijn de gevolgen van de Europese vergrijzing onvermijdelijk ook hier voelbaar. Dit stelt de WRR in het rapport Europese vergrijzing in het vizier dat op 25 september 2024 werd gepubliceerd​

Hoewel Nederland relatief goed voorbereid is op de vergrijzing door grote pensioenspaargelden en een relatief jongere bevolking, staat het voor aanzienlijke uitdagingen. Veel andere EU-landen hebben minder financiële buffers en betalen pensioenen direct uit de overheidsbegroting, wat hun economieën kwetsbaar maakt voor de toenemende druk van een verouderende bevolking. De WRR waarschuwt dat dit scenario kan leiden tot oplopende staatsschulden, economische stagnatie en spanningen binnen de Europese Unie​.

Risico’s voor Nederland

De vergrijzing in andere Europese landen kan voor Nederland negatieve gevolgen hebben. De WRR identificeert vier belangrijke risico’s: economische stilstand, oplopende schulden, toenemende inflatie en politieke spanningen tussen lidstaten. Dit zou de Europese samenwerking onder druk kunnen zetten en daarmee ook de economische stabiliteit van Nederland in gevaar kunnen brengen. Bovendien kan Nederland door zijn relatief gunstige positie geïsoleerd raken binnen een sterk vergrijzend Europa​

Drie adviezen voor de toekomst

De WRR doet in zijn rapport drie belangrijke aanbevelingen aan de Nederlandse regering:

1. Anticiperen op vergrijzing: niet alleen de eigen vergrijzing monitoren, maar ook die van Europese partnerlanden. Nederland moet voorbereid zijn op mogelijke financiële en economische schokken die voortkomen uit vergrijzing in andere landen.
2. Stimuleren van langer werken op EU-niveau: Europees beleid moet erop gericht zijn om langer doorwerken te stimuleren en mogelijk te maken. Dit kan onder andere door betere omscholingsmogelijkheden en flexibelere arbeidsomstandigheden voor ouderen​
3. Beschermen tegen negatieve effecten: Nederland zou zich moeten richten op het versterken van handels- en investeringsrelaties met jongere economieën buiten Europa, zoals India en de Filipijnen. Dit zou de impact van de vergrijzing kunnen verzachten en nieuwe groeimogelijkheden kunnen bieden.

Werken aan oplossingen

Hoewel Nederland relatief goed voorbereid is op de vergrijzing in eigen land, maakt de toenemende vergrijzing in andere Europese landen het noodzakelijk om Europees beleid aan te passen en samen te werken aan oplossingen. Alleen door proactief te handelen en strategische partnerschappen op te bouwen met jonge opkomende economieën, kan Nederland de economische en politieke stabiliteit waarborgen in een steeds grijzer Europa.