Beeld: Pixabay
De inzet van artificiële intelligentie (AI) heeft grote gevolgen voor de economie, arbeidsmarkt en samenleving. Technologieën als ChatGPT en autonome robots vinden steeds vaker hun weg naar sectoren zoals zorg, logistiek, dienstverlening en onderwijs. Deze ontwikkeling biedt kansen voor onder meer hogere arbeidsproductiviteit en verlaging van de werkdruk. Tegelijkertijd roept het vragen op over de manier waarop AI verantwoord en rechtvaardig wordt toegepast. Dat stelt de Sociaal-Economische Raad (SER) in zijn recente advies AI en werk – Samen naar een werkende toekomst met AI, gepubliceerd op 22 mei 2025.
Volgens SER-voorzitter Kim Putters vraagt de opkomst van AI om actieve voorbereiding door werkgevers én werknemers. Hij benadrukt dat de mens centraal moet staan. De keuzes die nu worden gemaakt, bepalen of AI zal bijdragen aan brede welvaart of juist zal leiden tot grotere ongelijkheid.
Vier aanbevelingen voor een verantwoorde inzet van AI
De SER doet in het advies vier belangrijke aanbevelingen aan overheid, werkgevers en andere betrokken partijen.
Mens en waardig werk als uitgangspunt
AI verandert de aard van werk: sommige functies verdwijnen, nieuwe ontstaan. Het is van belang dat organisaties werknemers vroeg betrekken bij de ontwikkeling en toepassing van AI. Waardigheid, zeggenschap en scholing moeten voorop staan. Menselijk toezicht op AI-toepassingen vereist zorgvuldige borging.
Actieve rol voor de overheid bij verdeling en zekerheid
AI kan bepaalde beroepen onder druk zetten, wat sociale ongelijkheid kan vergroten. De overheid moet de gevolgen van AI voor werk, inkomensverdeling en sociale zekerheid actief volgen en beleid ontwikkelen om kansen eerlijk te verdelen.
Samen leren en blijven ontwikkelen
Scholing, bijscholing en een leven lang leren zijn essentieel in de digitale transitie. Overheid, onderwijsinstellingen en werkgevers moeten dit gezamenlijk mogelijk maken. Werkgevers moeten hun personeel een passend leertraject aanbieden. Tegelijkertijd is het belangrijk dat burgers voldoende digitale basisvaardigheden ontwikkelen.
Investeren in innovatie en Europese samenwerking
Om internationaal concurrerend te blijven, zijn meer investeringen nodig in digitale infrastructuur, wetenschappelijk onderzoek en AI-innovatie. Nederland moet hierin optrekken met Europese partners. Extra aandacht is er voor het midden- en kleinbedrijf, waar AI nog beperkt wordt toegepast. Praktische ondersteuning, toegang tot financiering en kennisdeling zijn volgens de SER noodzakelijk om AI-toepassingen binnen het mkb te stimuleren.
