Tekst: Paul Iske
Beeld: Shutterstock
Ik hoor vaak dat de overheid, door gebruikmaking van digitale middelen, haar inwoner centraal wil stellen. Maar ik wil helemaal niet centraal staan bij de overheid, want dat betekent nog steeds dat de wereld gezien wordt vanuit het perspectief van de overheid. De overheid kijkt naar mij. In plaats daarvan moeten we het perspectief van de inwoner kiezen: hoe past de overheid in mijn wereld? De digitale overheid biedt daartoe kansen, kansen voor een gepersonaliseerde overheid. De technologie is er, nu nog de wil, de kennis en het organisatievermogen.
Toen ik mijn gedachten wilde vormen over het concept digitale overheid, vroeg ik mij af wat nou eigenlijk precies bedoeld wordt met het woord overheid. Dus ging ik naar ChatGPT en die levert mij de volgende beschrijving: ‘De overheid verwijst naar het geheel van instellingen en organisaties die het bestuur en de handhaving van wetten en regels in een land of regio uitvoeren. Dit omvat de uitvoerende macht (zoals de regering), de wetgevende macht (zoals het parlement) en de rechterlijke macht. De overheid is verantwoordelijk voor het maken van beleid, het leveren van openbare diensten, en het handhaven van de orde en veiligheid in de samenleving. Het doel van de overheid is om het algemeen belang te dienen en de rechten van inwoners te beschermen.’
Voor de inwoners
Als ik het dus goed lees, is de overheid er voor de inwoners: het algemeen belang wordt gediend, we krijgen diensten en we worden beschermd (ook een dienst). Nu ben ik al over de 60, en mijn beeld van de overheid bestaat uit organisaties (politiek, ambtelijk) waar mensen werken aan het maken en uitvoeren van beleid en daarbij in toenemende mate gebruik maken van digitale middelen, van fax, mainframe, pc’s en internet tot supercomputing. Hiermee worden processen gedigitaliseerd en met name de informatiestromen gemanaged. De overgang van papier naar digitaal is nog niet overal voltooid, zoals blijkt uit de achterstand bij het digitaliseren, selecteren en archiveren van vele honderden kilometers dossiers. Maar goed, dat is een kwestie van tijd. We zouden kunnen zeggen dat de overheid in toenemende mate gedigitaliseerd raakt.
Maar dat is iets fundamenteel anders dan een digitale overheid. Een gedigitaliseerde overheid is eigenlijk de overheid die we al kennen, maar dan (hopelijk) efficiënter. De vraag is of we hiermee de potentiële toegevoegde waarde van automatisering en digitalisering volledig benutten, of dat we wederom worden geconfronteerd met de bekende wet: NT+OO=DOO, ofwel Nieuwe Technologie in een Oude Organisatie levert een Dure Oude Organisatie, waarbij de O van Organisatie in deze context ook kan staan voor Overheid.
*Dit is het eerste deel van een artikel uit PD 52: i-Samenleving
Lees hier verder