Gezag in uitvoering

Tekst Caelesta Braun
Beeld Shutterstock

Mensen die zich onbegrepen voelen in hun contact met uitvoeringsorganisaties. Publieke dienstverleners die geen ruimte krijgen voor het leveren van maatwerk. Regels die ten uitvoer gelegd worden met de letter in plaats van de geest van de wet als leidraad. Het zijn voorbeelden van publieke dienstverlening waarmee het gezag van de overheid wordt uitgehold. Gezag ontstaat in de relatie met de ander. Je hebt het niet automatisch en het is geen rustig bezit. Zeker niet als je een functie vervult met direct voelbare beslissingsbevoegdheid over de levenssfeer van anderen.

De meeste mensen komen in contact met de overheid tijdens de uitvoering van wet- en regelgeving. Of ze dat contact nou als bewoner, cliënt, werknemer of ondernemer hebben: daar, in de uitvoering, komen ze in aanraking met publieke dienstverlening. En juist met goede dienstverlening bouwt een overheid aan gezag en vertrouwen. Het probleem is dat er nog heel veel mis gaat met de uitvoering. En dat daarmee het vertrouwen in de overheid uitgehold wordt. Dat is desastreus voor het functioneren van onze samenleving. We weten dit allemaal al lang. En toch is het ons nog niet gelukt om hier samen structureel wat aan te doen.

Schakelfunctie versterken

Ik zag het voor mijn ogen gebeuren toen ik mocht deelnemen aan de diverse rondetafelgesprekken en dialoogsessies die aan aan het ROB-advies Naar een uitvoerende macht (https://bit.ly/3B841Ou) ten grondslag lagen. De gesprekken over betere uitvoering met uitvoeringsprofessionals borrelden over van creativiteit. Maar veel van hun creativiteit zagen we vastlopen op verschillende weeffouten in het openbaar bestuur: lang is gedacht dat uitvoering een neutrale bezigheid is, die ondergeschikt is aan beleidsvorming en op grote afstand van politiek en beleid hoort te staan. Het veel gehoorde ‘de rest is uitvoering’ werkt een falende overheid in de hand. De ROB vindt dit een zeer zorgelijk patroon.

Daarom adviseert de ROB om de schakelfunctie van uitvoeringsprofessionals te versterken. Zij passen wet- en regelgeving toe in concrete situaties. Maar zij zijn ook de eersten die de effecten van beleid en regels in de samenleving ervaren. Daarmee zijn zij in een uitstekende positie om via hun inzichten wet-en regelgeving (opnieuw) vorm te helpen geven. Zo wordt publieke dienstverlening effectiever. En kan de overheid het gezag herstellen.

*Dit is het eerste deel van een artikel uit PD 55: Publieke Professional
Lees hier verder

Schakelfunctie versterken

Reageer Reactie annuleren

Publiek Denken