Het wetsvoorstel ‘Versterking regie volkshuisvesting’ wordt door Vereniging Eigen Huis positief ontvangen, maar er is een duidelijke oproep om de focus te verbreden en meer nadruk te leggen op betaalbare koopwoningen. Tijdens een rondetafelgesprek in de Tweede Kamer op 25 september jongstleden deelde de vereniging haar visie: betaalbare koopwoningen moeten meer prioriteit krijgen om het woningtekort voor starters en middeninkomens op te lossen.
Het wetsvoorstel beoogt de regie van de overheid te versterken door gemeenten te verplichten volkshuisvestingsprogramma’s op te stellen. Deze programma’s maken de lokale woningbouwopgave concreet en zorgen voor een betere afstemming tussen sociale huur- en koopwoningen. Karsten Klein, directeur belangenbehartiging van Vereniging Eigen Huis, benadrukte dat betaalbare koopwoningen niet mogen worden vergeten: ‘Zonder betaalbare koop- en huurwoningen blijven starters en middeninkomens buiten spel staan.’
Vereniging Eigen Huis roept op tot een goede balans tussen sociale huur en betaalbare koop, waarbij het voorstel helpt de wooncrisis aan te pakken door de woningbouwopgave concreter en beter afgestemd te maken op de lokale behoeften.
Betaalbaarheid onder druk
Het tekort aan betaalbare woningen is de afgelopen jaren een steeds groter probleem geworden. Volgens cijfers van het Centraal Bureau voor de Statistiek (CBS) zijn de huizenprijzen tussen 2019 en 2023 met ruim 33% gestegen, terwijl de inkomens slechts met 14% toenamen. Hierdoor is het voor een groeiend deel van de Nederlandse bevolking onmogelijk geworden een koopwoning te bemachtigen. Vereniging Eigen Huis stelt daarom voor dat minimaal twee derde van de nieuwbouwwoningen betaalbaar moet zijn om een beter evenwicht in het woningaanbod te bereiken.
Versnelling van bouwprocedures
Naast betaalbaarheid wijst de vereniging ook op de noodzaak om de bouwprocedures te versnellen. Hoewel bezwaarprocedures een belangrijke beschermingsfunctie vervullen, wordt er in sommige gevallen misbruik van gemaakt, waardoor bouwprojecten vertraging oplopen. Het wetsvoorstel biedt mogelijkheden om deze processen te verkorten, maar Klein waarschuwt dat dit niet voldoende is: ‘We moeten ook investeren in kennis en capaciteit bij gemeenten en rechters om bezwaarprocedures niet onnodig te laten vertragen. Alleen dan kunnen we daadwerkelijk vaart maken in de woningbouw.’
Uitdagingen voor gemeenten
Het wetsvoorstel biedt gemeenten meer regie om de woningmarkt lokaal te sturen, maar dit vraagt ook om voldoende middelen en expertise. Veel gemeenten hebben te maken met capaciteitsproblemen, zowel op het gebied van ruimtelijke ordening als bij de behandeling van bezwaarprocedures. Volgens een recente analyse van de Vereniging van Nederlandse Gemeenten (VNG) lopen veel gemeenten tegen personeelstekorten aan, wat de woningbouw vertraging kan opleveren. Door de nieuwe wet kunnen gemeenten meer richting geven aan de woningbouw, maar er moet ook worden geïnvesteerd in de middelen om deze regie effectief uit te voeren.
Balans en snelheid
Het wetsvoorstel ‘Versterking regie volkshuisvesting’ biedt volgens Vereniging Eigen Huis een solide basis om de regie over de woningmarkt terug te brengen bij de overheid. Echter, om effectief te zijn, moeten gemeenten niet alleen focussen op sociale huur, maar ook op betaalbare koopwoningen. Daarnaast is het versnellen van bouwprocedures essentieel om aan de groeiende vraag naar woningen te voldoen. Hierbij is het belangrijk dat gemeenten en rechters over voldoende middelen beschikken om bouwprojecten zonder onnodige vertragingen af te handelen.