Menig organisatie is bezig of overweegt het uitplaatsen of laten fuseren van afdelingen. Soms in de ondersteuning, soms in het primair proces, maar nagenoeg altijd komen de beruchte 3 K’s om de hoek; meer Kwaliteit, minder Kwetsbaarheid en lagere Kosten. Niet zelden worden daar de K’s van Kansen voor medewerkers en Kracht van de nieuwe organisatie aan toegevoegd.
Voor nu wil ik me even kort focussen op die eerste 3 K’s en het soms opvallende gebrek aan ‘boerenslimheid’ in deze discussies. Laten we als voorbeeld een aantal organisaties nemen die hun afdelingen P&O onderbrengen in één nieuwe organisatie. Dan is de K van verlaagde kwetsbaarheid in eerste instantie gemakkelijk te realiseren. 10 Personen vervangen elkaar bij ziekte, vakantie of andere afwezigheid gemakkelijker, dan een tweetal of misschien zelfs een éénpitter. Toch wordt de beer hier geregeld verkocht voordat ie geschoten is. Dat fictieve tiental heeft nog steeds de zorg voor hetzelfde aantal medewerkers. Dus bij uitval, is het opvangen van werk gemakkelijker, maar niet oneindig rekbaar. Iets wat nog wel eens wordt vergeten als het spannend wordt.
Maar dan de K van Kwaliteit. Het lijkt er soms op dat bij de aanvang van een dergelijke samenwerking de deelnemers verwachten dat bij toverslag de kwaliteit van de dienstverlening omhoog kan. En dat terwijl toch echt dezelfde mensen, dezelfde producten moeten leveren. Slechts als je bereid bent om de meetlat flink hoger te leggen, bereid bent om echt te investeren in die medewerkers en ze in staat stelt om te specialiseren, zal op termijn de kwaliteit omhoog gaan. Dit heeft echter direct een weerslag op die K van Kosten!
Een ander alternatief is om afscheid te durven nemen van medewerkers die niet meer kunnen of willen meegaan in het nieuwe gewenste niveau. Iets wat vaak lastig is met ruime sociale plannen, die worden opgesteld bij een dergelijke overgang. En wat laat zien dat er vaak behoorlijk wat boter op de hoofden ligt van degenen die voor een dergelijke uitplaatsing verantwoordelijk zijn. Je kunt niet ‘niks doen’ en toch een beter product verwachten.
En dat brengt me ten slotte bij de K van Kosten. Maar al te vaak wordt er dus verwacht dat minimaal dezelfde (liefst betere) producten, door de dezelfde mensen, met een hogere leveringszekerheid wordt geleverd. En dan liefst nog tegen lagere kosten.
Daar waar je eigenlijk moet investeren in verhoging van de kwaliteit, vorming van nieuwe verbanden binnen de nieuwe organisatie en voor vernieuwde verbanden met de oude organisaties, wordt niet zelden direct een bezuiniging ingeboekt.
Met een beetje ‘gezond boerenverstand’ zouden we ons echt minder vaak af hoeven vragen waarom een fusie of uitplaatsing niet het gewenste effect heeft.