Ladders tegen wolken

Om onze welvaart en welzijn op langere termijn te behouden en te vergroten, moet onze economie anders groeien. Daarom moeten we manieren vinden om in een veranderende wereld blijvend productief te zijn. Want als we de verwachte economische groei van de komende jaren afzetten tegen wat er geïnvesteerd moet worden in collectieve voorzieningen als de energietransitie, zorg of de krijgsmacht, dan zie je dat elke euro die we straks extra verdienen daarnaartoe moet. Het is dus van belang om te zorgen dat we op een andere manier geld verdienen.

Daar komt bij: we willen onze voorzieningen behouden. Iedereen wil veilige straten en goede zorg, ook voor volgende generaties. Maar door de vergrijzing neemt de druk op de voorzieningen toe, in een wereld die razendsnel verandert. Het zijn inspirerende ambities! Maar die hebben meer nodig dan micromanagement. Ze vragen om fundamentele stappen, met een centrale plaats voor het ecosysteem: think big, start small and act now. Niet bedacht in een Haagse toren, maar gefikst in cocreatie met de denkkracht vanuit professionals die alle 4O’s (overheden, ondernemers, onderwijs en omgeving) vertegenwoordigen. Om zo met elkaar te werken aan een sluitende collectieve valuecase waarin het gedeelde hogere doel wordt gecombineerd met het individuele belang, vanuit een enthousiaste coalition of the willing.

Ingewikkeld: zeker en vast! In ons recente boek Ladders tegen wolken hebben we vanuit onze vlieguren met dit type casuïstiek een soort van routekaart beschreven, waarin we inzichtelijk maken hoe nieuwe vormen van de benodigde sturing en leiderschap eruit kunnen zien. Gericht op concrete (maatschappelijke) waardecreatie. Dit alles gebaseerd op een vijftal ervaringen: 1) er moet sprake zijn van een beleefde urgentie; 2) waarin de opgave centraal staat: 90 procent van systeeminnovaties komt tot stand tussen organisaties; 3) met nadrukkelijke aandacht voor het belang van sociale innovatie; 4) voorzien van zowel een gemeenschappelijk, ambitieus maar vooral tastbaar doel als een sluitende valuecase; 5) met een actieve coalition of the willing, bij elkaar gehouden door een verbindende kwartiermaker.

Dat de overheid hierin een cruciale rol heeft, spreekt voor zich. Helemaal in een landschap met een mêlee aan spelers. Dat vraagt niet zozeer om een omvangrijke of zelfbewuste overheid, maar om een invloedrijke en professioneel opereren- de overheid. Die richting geeft en partijen bij elkaar brengt en verleidt om na te denken over een betere wereld. Zonder top-down de baas te willen spelen. Het hoeft geen betoog dat dit betekent dat het investeren in dit type competenties wel iets hoger op de prioriteitenlijst mag staan. Ongetwijfeld iets voor het komende regeerakkoord?

Hans Bakker, Dirk-Jan de Bruijn en Michiel Jak zijn ervaringsdeskundigen als het gaat om praktisch richting geven aan grote systeeminnovaties. Bestel hier hun laatste boek: Ladders tegen wolken.

*Deze column verscheen oorspronkelijk in PD23: Dienstverlening in tijden van crisis. Neem hier een abonnement op Publiek Denken

Delen

Reageer

*

Het e-mailadres wordt niet gepubliceerd. Verplichte velden zijn gemarkeerd met *