De samenleving vraagt veel van de overheid maar accepteert steeds minder. Om dat te illustreren heb ik weleens het beeld van Nederlandse burgers gebruikt die vinden dat ze zelf wel kunnen bepalen hoe hard ze op de snelweg rijden en dat overheidsregels hun rijgeluk in de weg staan. Maar diezelfde burgers eisen ook dat de overheid bumperklevers van hun bumper haalt, want zij hebben recht op bescherming.
Nederlanders zijn een merkwaardige combinatie van cowboys en schoothondjes. We zijn stoer als cowboys, en dan denk ik aan mijn jeugdheld Arendsoog, omdat we zelf heel goed weten wat goed is en de overheid niet nodig hebben. Sterker nog, die overheid staat ons in de weg. Tegelijk zijn we net schoothondjes en liggen we met onze pootjes omhoog. Met een grote hulpvraag en behoefte aan veel aandacht.
Natuurlijk maakt het verschil of je door een boa wordt gehinderd bij het uitlaten van een hond of dat je geen dak boven je hoofd hebt. Het is irritant als je onmiddellijk een boete krijgt wanneer je met hond en poepzakje loopt maar vergeet de hond aan te lijnen. Dat voelt als te veel overheidsbemoeienis. Maar het is ook irritant als je al een tijd geen dak boven je hoofd hebt en geen kans maakt op een huisje. Terwijl je naar de voedselbank moet voor brood, de kachel niet meer brandt en je kinderen in de zeik zitten. Dan mag je toch verwachten dat de overheid meer bemoeienis toont!
Nu is de overheid niet een geluksmachine die je te pas of te onpas kunt aanzetten. Het is geen apparaat dat je inschakelt als het je beter uitkomt. Misschien moeten Nederlanders wat stoerder zijn bij tegenslagen. En misschien moeten ze wat hulpzoekender zijn als ze over hun eigen gelijk struikelen.
Ondertussen mag ook de overheid best wat stoerder zijn als ze geen antwoorden heeft voor burgers en bedrijven, of bij het toezien op de spelregels die we hebben afgesproken. Die overheid mag ook best wat hulpzoekender zijn, als er kwesties spelen die in de samenleving beter kunnen worden opgelost. Ook een mix van cowboy en schoothondje dus, maar dan omgekeerd.