De afgelopen maanden ben ik weer erg druk geweest met het begeleiden van gemeenteraden en colleges van burgemeester en wethouders bij hun start. Ik vind dat een van de leukste onderdelen van mijn werk. Of het nu gaat om groepen die helemaal hetzelfde zijn gebleven of om groepen waar slechts één of enkele wijzigingen in zijn geweest, of om groepen die helemaal of grotendeels nieuw zijn. Ik vind het altijd een feest om aan de slag te mogen met groepsvorming, groepsdynamiek en het maken van samenwerkingsafspraken.
Maar de momenten waar ik de meeste impact ervaar, zijn de momenten waarop delen van de groep vooral graag ander gedrag willen zien bij anderen. Want dat verlangen is vaak zeer intens en reëel. Het liefst worden er afspraken gemaakt of, nog liever, sancties afgesproken voor het geval dat het zo vurig gewenste gedrag bij de ander uitblijft. De hele reeks aan voor de hand liggende beïnvloedingsstijlen wordt uit de kast getrokken. Er worden argumenten gegeven en voorstellen gedaan. Er wordt duidelijk gemaakt waarom het oude gedrag niet passend is. En nagedacht over hoe de (eigen!) norm gehandhaafd kan gaan worden in de toekomst.
Meestal loopt het al vast als “de ander” met tegengestelde argumenten en voorstellen komt. En aangeeft waarom zij het oude gedrag van ‘de ene’ helemaal niet passend vond en vindt. Soms is het nodig om een stil verzet zichtbaar te maken. Maar uiteindelijk kom ik dan op de proppen met die gouden regel.
De enige succesvolle manier om het gedrag van “die ander” te veranderen is om zelf ander gedrag te gaan vertonen.
Vaak wordt het even stil. Soms komt er nog iemand met een suggestie voor een regel met een strafmaat, maar meestal zie ik de groepsleden bij zichzelf te rade gaan. En gaan ze zoeken naar ander gedrag bij zichzelf.
De mooiste momenten zijn als er een spervuur aan inzichten en suggesties komt over voorbeeldgedrag, over vragen stellen, over nagaan waarom het gedrag voor “die ander” lonend is en over hoe eigen acties in het verleden vooral niet hebben geholpen.
En niet zelden ben ik de pauzes daarna bezig om nadere overpeinzingen of bedachte mogelijkheden van de individuele leden een op een te bespreken. Dan is de eerste brug om samen te komen van voorgenomen tot daadwerkelijk gedrag genomen. Absoluut nog met werk aan de winkel. Maar er wordt weer gekeken naar die gouden regel. Heerlijk.