Ik geef het maar gewoon toe. Ook ik heb jarenlang het woord ‘probleem’ geprobeerd te vermijden. Het klinkt helemaal niet positief, en zeker niet van deze tijd, om een ‘probleem’ te hebben. Je hebt een ‘uitdaging’.
Sterker nog, ik heb – ingegeven door een neiging tot positivisme – voldoende collega’s, medewerkers en bestuurders voorgehouden dat praten over een uitdaging veel meer energie geeft dan praten over een probleem. En daar zit natuurlijk ook gewoon een kern van waarheid in. Ik ga niet de amateurpsycholoog uithangen, maar ik zie de kracht van die positieve instelling maar al te goed. Het geeft hoop, energie en past goed bij de gedachte ‘dat alles wat je aandacht geeft groeit’. Geef dus aandacht aan je positieve gedachten en ze zullen toenemen. En daarmee je vermogen om je ‘uitdaging’ aan te gaan.
Maar, laten we onze ogen ook niet sluiten voor de kracht van het probleem. Want het is best cru om bij het begeleiden, managen en leiden van verandering verandertheorieën te gebruiken die ervan uitgaan dat mensen en organisaties pas veranderen als ze ergens naar verlangen of de pijn ergens van willen vermijden. Of, anders gezegd, te verkondigen dat sommigen pas in actie komen bij een burning platform. Op die manier wordt de kracht van het probleem-denken niet gezien.
Er zijn veel mensen die sneller, effectiever en creatiever gaan werken als we een probleem een uitdaging noemen. Maar er zijn ook mensen die sneller, effectiever en creatiever gaan werken als ze probleem te tackelen hebben. Ik werd daar recent op een leuke manier aan herinnerd. In de gebruikelijke ronde van oudejaarsconferences had Lebbis een mooie passage. Hij beweerde dat wij als Homo sapiens het hebben ‘gewonnen’ van de andere menssoorten omdat wij gewoon beter zijn in het oplossen van problemen. Dat wij leven voor en door het oplossen van problemen.
Of het waar is, weet ik niet. Doet er ook niet toe. Wat ertoe doet is dat ik de kracht en de creativiteit die vrij kunnen komen bij het oplossen van een probleem tegenwoordig vaker en vaker net zo waardevol en energiek vind, als die van het aangaan van een uitdaging. Ik heb dus tegenwoordig naast ‘uitdagingen’ ook gewoon weer ‘problemen’. Heerlijk!