Als coach van het hockeyteam van mijn dochter zie ik voortdurend dubbele standaarden in sport: spelers krijgen vaak ruimte om fouten te maken, terwijl elke fout van de scheidsrechter sterk wordt bekritiseerd. Dit fenomeen roept vragen op over de onbalans in hoe we fouten in de sport benaderen en wat dat zegt over onze verwachtingen en waardering van verschillende rollen binnen het spel.
Tijdens een van onze recente wedstrijden kwam deze onbalans pijnlijk naar voren. De scheidsrechter maakte een beslissing die in het nadeel van ons team uitviel. Onmiddellijk barstte er een storm van kritiek los van de ouders langs de lijn en zelfs enkele van mijn eigen spelers. Het was alsof de wereld verging door die ene verkeerde beslissing. Dezelfde wedstrijd had ik mijn speelsters al meerdere keren een foute pass zien geven of een kans voor open doel zien missen. Deze fouten werden met een schouderophalen of een bemoedigend woord ontvangen, terwijl de scheidsrechter geen enkele fout leek te mogen maken.
Deze ervaring staat niet op zichzelf. Ook op het Europese Kampioenschap voetbal zagen we hetzelfde patroon. Spelers maakten geregeld fouten – verkeerde passes, gemiste doelkansen, zelfs eigen goals – maar de kritiek die zij ontvingen verbleekte bij de storm van verontwaardiging die over scheidsrechters losbarstte bij een verkeerde beslissing. Een recent voorbeeld is de wedstrijd tussen Spanje en Italië, waar een discutabele penaltybeslissing tot een golf van woede leidde onder fans en analisten. Spelers die in dezelfde wedstrijd kansen verkwanselden, werden veel milder beoordeeld.
Maar waarom deze dubbele standaard? Als coach begrijp ik als geen ander hoe moeilijk het is om in de hitte van de strijd altijd de juiste keuzes te maken. Spelers, vaak jonge tieners, hebben het recht om te leren en te groeien door hun fouten. Ze krijgen de tijd en ruimte om zich te ontwikkelen, en terecht. Maar waarom wordt diezelfde mildheid niet aan scheidsrechters gegund?
Scheidsrechters hebben de zware taak om in een fractie van een seconde beslissingen te nemen die het verloop van een wedstrijd kunnen bepalen. Ze doen dit zonder de luxe van herhalingen of vertragingen, die ons als toeschouwers vaak wel ter beschikking staan. Het is een ondankbare taak, waarbij elke fout direct en vaak publiekelijk wordt afgestraft.
In mijn rol als coach probeer ik mijn team te leren dat fouten maken menselijk is en een belangrijk onderdeel van het leerproces. Dit geldt net zo goed voor de scheidsrechters. Wanneer we begrijpen dat een foute beslissing van een scheidsrechter net zo goed een leerpunt kan zijn als een mislukte pass, kunnen we hopelijk meer begrip en respect tonen voor hun rol.
Daarnaast denk ik dat we moeten erkennen dat de focus op fouten van scheidsrechters ook een uitlaatklep kan zijn voor de frustraties en emoties die bij het spel horen. Het is makkelijk om de scheidsrechter als zondebok aan te wijzen, omdat hun fouten vaak direct zichtbaar zijn en invloed hebben op de uitkomst van de wedstrijd. Maar deze houding doet geen recht aan de complexiteit en de dynamiek van het spel.
Als coach (maar ook als veranderaar, begeleider van sessies, mediator en interimmer) probeer ik een cultuur te bevorderen waarin respect en begrip centraal staan. Dit betekent dat we niet alleen elkaars fouten vergeven, maar ook die van de scheidsrechter of andere actoren. Uiteindelijk willen we allemaal dat de sport en de werkplek een plaats is waar iedereen, van speler tot scheidsrechter, van medewerker tot directeur of wethouder, met plezier en passie kan bijdragen.
Laten we de scheidsrechters, leidinggevenden en bestuurders dus niet langer onder een vergrootglas leggen, maar hun inspanningen en toewijding waarderen. Net als onze spelers en medewerkers verdienen zij de kans om te leren en te groeien in hun rol. Het is tijd voor een eerlijke blik op fouten, waar ruimte is voor iedereen om menselijk te zijn.
Beeld: Antoon Kuper, CC BY-NC-ND 2.0