Of het nu bestuurders zijn die het tegen hun ambtenaren zeggen. Of leidinggevenden tegen hun medewerkers. Of, zeker de laatste tijd, bewoners tegen de regering. Het blijft me verbazen: mensen die verwachten dat iets kan en gaat gebeuren, puur omdat ze het willen.
“Ik wil dat rapport morgen op mijn bureau hebben”. En daarmee lijkt de kous dan af. Niet toetsen of dat wel kan. Niet doorvragen waar eventuele belemmeringen zitten. Of ervoor open staan dat het zelfs beter is om dat rapport niet morgen al op het bureau te hebben. Omdat er andere belangrijkere zaken meer prioriteit hebben. Ik zie het steeds meer om me heen gebeuren.
Het lijkt soms wel of er te veel naar films en series gekeken wordt, waar dit soort stoere praat nog effect blijkt te hebben ook. De luiken gaan dicht. Argumenten en alternatieven zijn niet meer van belang. Ik wil het, en dus is de wereld maakbaar.
Je kunt stoer zijn en snel een beslissing nemen, maar is dat verstandig?
Niet alleen is het een potentiële bom leggen onder je eigen succes. Het doet ook zeker geen recht aan de complexiteit van veel situaties. Want wat gebeurt er nu eigenlijk als je op deze manier denkt je resultaat te kunnen bereiken? Laten we het voorbeeld van dat rapport dat de volgende ochtend op het bureau moest liggen eens gebruiken.
Dan zijn er zonder meer situaties denkbaar waarin het duidelijk stellen van je grenzen en het opvoeren van de druk kan werken. Een medewerker die soms de kantjes er vanaf loopt. En de laatste tijd wel erg veel bezig is geweest met bijzaken. En daarmee zijn of haar hoofdtaak, dat bewuste rapport, heeft laten versloffen. Dan kan het paal en perk stellen natuurlijk de juiste interventie zijn.
Maar als die medewerker juist het uiterste uit zichzelf haalt. Al weken tot ’s avonds laat werkt. Én nog een andere belangrijke taak heeft af te ronden, dan krijg je misschien je rapport wel, maar blijft er iets anders, belangrijkers liggen.
En ja, dit is inderdaad een wat platgeslagen voorbeeld. Maar het illustreert een raar fenomeen. Het niet willen zien dat het krijgen van het één soms ten koste gaat van het ander. Of dat nu een rapport is dat af moet, of het moeten kiezen tussen wel of geen terrassen open in deze coronatijden versus een mogelijk oplopend aantal zieken op de IC. Kiezen voor het één heeft consequenties voor het ander. En weigeren om even af te pellen wat wel en niet kan, geeft weliswaar het idee van een stoere beslisser die zijn of haar zin krijgt, maar of het verstandig is?
Niet zo lang geleden sprak ik in mijn podcast Leiderschap, Veranderkunde en Organisatieontwikkeling over het geheim van besluitvorming in complexe situaties. En het eerste wat daarin naar voren kwam was dat het van belang was om de situatie even ‘af te pellen’. Misschien niet erg ‘Hollywoodwaardig’, maar wel erg effectief. Ik zou zeggen, het proberen waard!