Beeld Pexels
Mark Frequin is voormalig topambtenaar. Op dit moment is hij adviseur en trainer op het gebied van publiek leiderschap. Hij stelde het Kompas voor Publiek Leiderschap voor de ABD op.
Er is sprake van crisis in crisisland. Deze neemt ernstige vormen aan. Allereerst, bijna elk incident of ongemak wordt omschreven als een flinke crisis. Of het nu gaat om de groeiende hoop koeienstront of om de niet te stuiten groeiende verdikking van banden van elektrische fietsen of om het tekort aan wolvenruimte. Het heet allemaal een verschrikkelijke crisis. Met als omschrijving dat het lijkt alsof een externe mogelijk buitenaardse kracht die crisis heeft veroorzaakt. Maar we weten allemaal dat het vrijwel elke keer teruggaat op ons eigen handelen of beter nog het niet-handelen. Dat geldt voor het tekort aan woningen, het tekort aan opvangplekken en voor het komende tekort aan drinkwater. Wij worden geconfronteerd met ons eigen handelen of niet-handelen. Dat kunnen we geen crisis noemen. Dat is crisisinflatie.
Natuurlijk kan ons iets overkomen dat wij niet zelf hebben veroorzaakt en dat ons echt overspoelt als een ramp. Corona is daarvan een specifiek voorbeeld. Natuurlijk kwamen daar ook wel mensenhanden of dierenpoten aan te pas. Maar dat was ter hoogte van Wuhan. De snelheid waarmee het virus over de wereld trok was immens.
Dat gold ook voor de heftigheid. Het is nog niet zo lang geleden dat wij ook in Nederland in totale paniek waren. Veel slachtoffers, heftige verschijnselen, gebrek aan beschermingsmiddelen, te weinig ic-capaciteit, avondklok, geen contact met familie in verzorgingshuizen, virologen permanent in alle praatprogramma’s en met zijn allen elke dag voor de buis om naar de MP te luisteren. Voorwaar een echte crisis.
Maar wat doen wij, zodra de heftigheid van de virusgolf weer is verdwenen? Wij gaan snel weer over tot de orde van de dag. Met het motto: gebeurd is gebeurd. Het liefst willen wij het snel weer vergeten: laten we er maar niet meer over praten. Ervan leren, ho maar. Natuurlijk verschenen er wel wat onderzoeksrapporten. Die zoals gebruikelijk vooral worden gebruikt voor de afrekening. Oftewel, wie heeft wat fout gedaan. Maar zoals ik al langer stel: afrekenen doe je bij de bakker of bij de maffia en niet in dit soort evaluaties.
De opdracht moet zijn: leer ervan. Maar dat doen we dus niet. Terwijl er zoveel van valt te leren; zoals het belang van samenwerken, van de nodige deskundigheid en van het slagvaardig handelen in onzekerheid. Opgeteld: de echte crisis in het crisisdenken is dat er niet goed wordt nagedacht. Het ontbreekt aan denken in het crisisdenken.
*Deze column verscheen oorspronkelijk in de PD 54: Burgerparticipatie