Wie gaat dat allemaal betalen?

Recent kopte het NRC dat onze informateur in de afgelopen periode maar liefst 700 brieven mocht ontvangen. Voorzien van een forse structurele claim. Het artikel was vergezeld van een indrukwekkende tabel met daarin verzoeken van Defensie (ophogen budget tot Europees gemiddelde: €4 mld), Mobiliteitsalliantie (investering in infrastructuur: €3 mld), Stikstofcoalitie (oplossing stikstofprobleem: €1,7 mld), VSNU (investeren in onderwijs, onderzoek & innovatie: €1,6 mld), Politie/OM (versterken rechtstraat: €850 mio), etc. Interessant is de vraag hoe we dit als ‘BV Nederland’ gaan ophoesten. Wat ons nieuwe verdienmodel wordt. Onderstreept mijns inziens de noodzaak van het anders laten groeien van onze economie. Waarin we manieren vinden om ook bij een veranderende wereld productief te blijven.

Bakens verzetten
Die ‘verlanglijst voor de informateur’ toont aan dat als we de verwachte economische groei van de komende jaren afzetten tegen wat er nodig is voor collectieve voorzieningen als zorg, onderwijs of de krijgsmacht, dat dan bijna elke euro die we straks extra verdienen daaraan besteed moet worden. Dus moeten we zorgen dat we als land op een andere manier ons geld gaan verdienen. Daar komt bij: we willen onze voorzieningen behouden. Want natuurlijk wil iedereen veilige straten en goede zorg. Zéker ook voor onze volgende generaties. Maar door de vergrijzing neemt de druk op de voorzieningen verder toe, terwijl er minder mensen aan het werk zijn. En dan zitten we ook nog eens in een wereld die razendsnel verandert. Alle reden om de bakens te verzetten.

Pleisters plakken
Inspirerende ambities! Maar dat betekent nét iets meer dan micromanagement. Of pleisters plakken. Dit vraagt om fundamentele stappen, met een centrale plaats voor het ecosysteem. ‘Think big, start small and act now’. Niet bedacht in een glimmende toren, maar gefikst in cocreatie met de denkkracht vanuit professionals die alle 4 de O’s (overheden, ondernemers, onderwijs- en kennisinstellingen en omgeving) vertegenwoordigen. Om zo met elkaar te werken aan een sluitende collectieve valuecase waarin het gedeelde hogere doel wordt gecombineerd met het individuele belang. Acterend vanuit een enthousiaste coalition of the willing de eerste stappen te gaan zetten.

Ladder van vijf
Dit alles gebaseerd op een 5-tal essentiële ervaringen:

  1. er moet sprake zijn van een beleefde urgentie;
  2. waarin de opgave centraal staat;
  3. met nadrukkelijke aandacht voor het belang van sociale innovatie;
  4. voorzien van zowel een gemeenschappelijk, ambitieus maar vooral tastbaar doel als een sluitende valuecase;
  5. met een actieve ‘coalition of the willing’ – bij elkaar gehouden door een verbindende kwartiermaker.

Professioneel opererende overheid
Dat de overheid hierin een cruciale rol heeft, spreekt voor zich. Helemaal in een versnipperd landschap met een mêlee aan spelers. Om zo the lead te nemen en om partijen rondom zo’n (eco)systeeminnovatie te verbinden. En dat vraagt niet zozeer om een omvangrijke of zelfbewuste overheid, maar een invloedrijke en professioneel opererende overheid. Die duidelijk richting geeft en partijen bij elkaar brengt en verleidt om na te denken over ‘een betere wereld’. Waarin partijen worden aangesproken op hun eigen rol en verantwoordelijkheid. Zonder top-down de baas te willen spelen.

Bedrijfseconoom Dirk-Jan de Bruijn is actief op vlak van innovatie in mobiliteit en netwerkleiderschap én auteur van het boek Ladders tegen Wolken.

Delen

Reageer

*

Het e-mailadres wordt niet gepubliceerd. Verplichte velden zijn gemarkeerd met *