alle artikelen van DuurzaamDoor

Eén krachtige stem voor duurzaamheid in het onderwijs

Tekst Ellen Röling
Beeld Judith Jockel en Hilbert Krane

Een duurzame toekomst is alleen mogelijk als duurzaamheid in het onderwijs is verankerd. DuurzaamDoor mobiliseerde bestaande initiatieven in het onderwijsveld, wat leidde tot de Coöperatie Leren voor Morgen. Een initiatief dat dit jaar op nummer 11 van de Duurzame Top 100 van Trouw stond. Hoe bouw je zo’n netwerk op? Ellen Leussink van DuurzaamDoor en Giuseppe van der Helm, directeur Leren voor Morgen, over opbouw, doorontwikkeling en toekomst van deze bijzondere coöperatie.

Het lijkt misschien gemakkelijk, het thema duurzaamheid een plek geven in het Nederlandse onderwijs. Maar zo simpel is het niet, vertelt Ellen. Samen met Roel van Raaij, secretaris van de stuurgroep DuurzaamDoor, is ze een van de grondleggers van Leren voor Morgen. ‘Nederland heeft een redelijk uniek onderwijssysteem, waarbij de vrijheid van onderwijs in artikel 23 van de Grondwet verankerd is en waardoor individuele scholen, besturen en docenten van grote invloed zijn op de vraag of en hoe natuur, milieu en duurzaamheid in curricula en bedrijfsvoering worden vormgegeven en uitgewerkt. Dat maakt een top-down implementatie onmogelijk en ook ongewenst.’

Te vrijblijvend

DuurzaamDoor koos ervoor om zich te richten op een beweging van onderop met de coalition of the willing. Een beproefde strategie die zich in dit geval richtte op het ondersteunen van docenten, scholen en netwerken die zelf al gemotiveerd aan de slag zijn met het vormgeven van duurzaamheid in hun onderwijspraktijk. In eerste instantie was Ellen druk met subsidies en opdrachten aan afzonderlijke netwerken, zoals Duurzame Pabo (een netwerk van Pabo’s die meer willen met duurzaamheid), Duurzaam MBO (een netwerk met meer dan 1.500 aangesloten mbo-docenten) en Het Groene Brein (een netwerk dat vragen uit het bedrijfsleven koppelt aan wetenschappers). ‘Dat bleek te vrijblijvend, de projecten hadden te weinig impact en telden niet op. Er was ook het risico dat netwerken te weinig eigenaarschap namen over het bereiken van het doel.’ Die constatering sloot aan bij koplopers onder de deelnemende netwerken, die de meerwaarde van het netwerk wilden vergroten.

Coöperatie

Zo ontstond 8 jaar geleden het idee voor de Coöperatie Leren voor Morgen, die ook gelijk zou functioneren als de Participatietafel Onderwijs van DuurzaamDoor. Giuseppe werd aangetrokken om de coöperatie organisatorisch van de grond te tillen en te leiden. ‘Ik was net afgezwaaid als directeur van de Vereniging van Beleggers voor Duurzame Ontwikkeling, met leden uit heel verschillende stakeholdergroepen. Dus ik had de tijd en de ervaring.’

De coöperatievorm was heel bewust gekozen. ‘Samenwerking is de kern, iedereen is mede-eigenaar. Door samen te werken in een coöperatie werd duurzaamheid in het onderwijs steeds meer een zaak van, voor en door het onderwijs zelf. En samen heb je één krachtige stem die zich inzet voor meer duurzaamheid in het onderwijs in Nederland. Door kennis en ervaring te delen, kunnen de leden bovendien van elkaar leren en samen projecten verder brengen in plaats dat iedereen het kunstje zelf uitvindt. Iedereen kon ook naar elkaars initiatieven verwijzen of ervan gebruikmaken, waardoor deze meer impact hadden.’

*Dit is het eerste deel van een artikel uit de Publiek Denken special: DuurzaamDoor Lees hier verder

Delen

Reageer

*

Het e-mailadres wordt niet gepubliceerd. Verplichte velden zijn gemarkeerd met *