Het gezag van de overheid staan onder druk en zij moet zich daarom inspannen om dit terug te winnen. Dat stelt de Raad voor het Openbaar Bestuur (ROB) in het signalement Gezag herwinnen. Over de gezagswaardigheid van het openbaar bestuur.
Gezag van de overheid is noodzakelijk om te komen tot gedragen oplossingen voor de aanpak van urgente vraagstukken. De ROB adviseert daarom te investeren in de bekwaamheid, betrouwbaarheid en betrokkenheid van de overheid.
Dat burgers de machtsuitoefening van de overheid minder vanzelfsprekend vrijwillig lijken te aanvaarden, hoeft volgens de ROB geen probleem te zijn. Maar als de gezagswaardigheid van het openbaar bestuur onder druk staat, is dat volgens de ROB wel problematisch. Gezagswaardigheid is de mate waarin het bestuur zijn gezag ook echt verdient of zou moeten verdienen. Deze gezagswaardigheid bestaat niet alleen in de ogen van burgers, maar is ook gebaseerd op de prestaties van de overheid.
De ROB ziet dat binnen het openbaar bestuur door veel mensen met hart en ziel wordt gewerkt, maar dat de overheid zich deels van haar eigen slagkracht heeft beroofd door diensten en voorzieningen uit te besteden aan de markt of onafhankelijke uitvoeringsinstanties. Hierdoor zijn bij de overheid tekorten ontstaan die haar gezagswaardigheid onder druk zetten, zoals een gebrek aan kennis en kunde, maar ook morele en maatschappelijke tekorten.
De ROB constateert dat daar waar deze tekorten zijn ontstaan de overheid te weinig bekwaam, betrouwbaar en betrokken is, waardoor zij door burgers niet gezagswaardig wordt bevonden en niet met gezag kan opereren. Het openbaar bestuur dient daarom volgens de ROB meer werk te maken van zijn inhoudelijke expertise en ervaringsdeskundigheid, dient de morele dimensies van zijn beleidskeuzes te herkennen en erkennen en dient zijn verbinding met burgers te vernieuwen en te versterken.
Volgens de ROB begint het herwinnen van gezag bij een overheid die beter presteert. Als start van het gesprek over het herwinnen van gezag organiseert de ROB daarom in november de ‘Maand van het Gezag’. Hiermee wil de ROB een aanzet doen voor het democratische debat over gezag en bestuurders en burgers activeren om er mee aan de slag te gaan en deze agenda verder vorm te geven.