De overheid moet de weg naar herstel uit de coronacrisis inzetten met daadkracht en met oog voor alle burgers. Daartoe roepen de Nationale ombudsman, Kinderombudsman en Veteranenombudsman op in hun jaarverslag.
De overheid moet hiermee voorkomen dat ‘corona’ na de de volgende hersteloperatie wordt die door onduidelijkheid en gebrek aan voortgang het vertrouwen van burgers in de overheid verder verslechtert. Recente voorbeelden zijn de gaswinningsproblemen en de toeslagenaffaire.
In 2021 hadden de coronamaatregelen nog steeds veel invloed op het leven van burgers, is te lezen in het rapport. De overheid kwam verder op afstand te staan doordat haar loketten sloten, maar greep via maatregelen wel in op het leven van burgers. De ombudsmannen vinden dat de overheid te weinig heeft gekeken of de maatregelen wel passend waren en welk effect ze hadden op het leven van burgers.
Doordat beleidsmakers zo bezig waren met crisismaatregelen, raakten de belangen van kinderen op de achtergrond. Door de coronacrisis is er nu een generatie jonge Nederlanders die is opgegroeid met onderwijsachterstanden en weinig mogelijkheden heeft gehad om vrienden te maken. Vaak hebben zij ook een hoge studieschuld. De overheid moet ervoor waken dat zij geen vergeten generatie worden die nog jarenlang meer nadelen ervaart van de coronacrisis dan anderen, aldus de ombudsmannen.
Om het vertrouwen van burgers terug te winnen, moet de overheid laten zien dat zij betrouwbaar is. Afgelopen jaren zijn veel taken door de rijksoverheid bij gemeenten neergelegd. Hierbij ontbrak volgens de ombudsmannen soms de gedachtegang over hoe gemeenten die taken moest uitvoeren. Gemeenten kregen hier vaak ook minder geld voor waardoor zij burgers niet altijd op een goede manier konden helpen.
Het ‘maatwerk’ waar politiek en bestuurders nu vaak om roepen is geen oplossing voor slecht beleid, aldus de ombudsmannen. Als het beleid niet goed is, dan moet dat worden aangepakt. Het belang van de burger moet hierbij centraal komen te staan: wat hebben burgers nodig en hoe maak je beleid dat via normale, begrijpelijke systemen kan worden uitgevoerd? Daarbij moet de overheid doorpakken op de onderwerpen die te lang zijn blijven liggen. De plannen en beloftes zijn er, nu is het volgens de ombudsmannen tijd voor concrete daden en snelheid: de burger kan niet wachten.
Beeld: Arenda Oomen