Meer thuiswerken als gevolg van de corona-pandemie leidt naar verwachting ook op de langere termijn tot minder files. Dat signaleert het Planbureau voor de Leefomgeving (PBL) op basis van data-onderzoek en uitvoerige gesprekken met thuiswerkers.
Het woon-werkverkeer belast vooral de spits en een relatief geringe daling daarin heeft, zo blijkt, al een groot effect op de congestie. Toekomstige investeringen in het mobiliteitssysteem, die vooral waren gebaseerd op een verwachte mobiliteitsgroei, vragen daarom mogelijk om een heroverweging. De woning- en kantorenmarkt verandert door het toegenomen thuiswerken vooralsnog nauwelijks. Dit zijn de belangrijkste conclusies in het vandaag verschenen PBL-rapport Thuiswerken en de gevolgen voor wonen, werken en mobiliteit.
Het totaal aantal verplaatsingen blijft voor- en na corona gelijk, verwachten de onderzoekers. Mensen die thuiswerken maken namelijk meer verplaatsingen voor andere motieven, zoals winkelen, visite en reizen. Deze compenseren deels de daling van het aantal kilometers voor woon-werkverplaatsingen. Het grootste verschil met het woon-werkverkeer is dat deze nieuwe verplaatsingen vooral buiten de spits plaatsvinden. Thuis kunnen werken biedt ook een grotere vrijheid in de tijdstipkeuze wanneer de werknemer wél naar het werk afreist. Die vrijheid kan het ‘spitsmijden’ nog verder vergroten.
‘De toegenomen flexibiliteit zorgt ervoor dat de piekbelasting van het wegennet en het openbaar vervoer afneemt, waardoor beleidsmakers zich moeten afvragen of geplande uitbreidingen van snelwegen of treinverbindingen wel nodig blijven’, stelt hoofdonderzoeker Edwin Buitelaar. ‘Om de voordelen van het toegenomen thuiswerken vast te houden, is snel handelen door de overheid geboden. Afspraken met werkgevers en werknemers in andere sectoren kunnen thuiswerken een volwaardige status geven in de werkcultuur. Mensen kunnen nieuwe praktijken dan vasthouden.’
Andere effecten van de corona-crisis waar media de afgelopen anderhalf jaar veel over berichtten blijken minder pregnant, constateerden de onderzoekers. Zo lijkt het effect op de woningmarkt vooralsnog beperkt. Hoewel er een lichte trek uit de stad gaande is (netto vestigen zich minder mensen in de Randstad en steden dan voor de coronacrisis) en het verschil tussen huizenprijzen in de Randstad en de rest van Nederland kleiner wordt, is hier geen sprake van een directe aantoonbare relatie met het toegenomen thuiswerken. De ontwikkelingen in migratiepatronen en prijsverschillen waren al langer gaande en lijken eerder het gevolg van de langjarige hoogspanning op de stedelijke woningmarkt. Buitelaar: “Verhuizen doe je niet van vandaag op morgen, vandaar dat de effecten van corona nog niet op de korte termijn duidelijk zichtbaar zijn, als ze dat al worden.”
Op het gebruik van de hoeveelheid kantooroppervlak heeft thuiswerken naar verwachting evenmin veel effect. De grootste veranderingen komen in het gebruik van het kantoor zelf: er komt met name meer behoefte aan (online)overlegruimten en minder aan (open) werkplekken.
Lees hier het PBL-rapport Thuiswerken en de gevolgen voor wonen, werken en mobiliteit