Beeld: Pixabay/AlLes
Sinds de invoering van de Omgevingswet op 1 januari is er veel verwarring bij gemeenten over de nieuwe regels, meldt de NOS. De Nederlandse Vereniging van Gemeenten (VNG) noemt de wet onvoldoende gebruiksvriendelijk, wat de druk op gemeenten verder verhoogt. De nieuwe wet, die 26 eerdere wetten vervangt, moest het aanpassen van de leefomgeving vereenvoudigen, maar in de praktijk blijkt het systeem ingewikkelder dan verwacht.
De Omgevingswet biedt burgers één loket, het Digitaal Stelsel Omgevingsloket (DSO), voor vergunningaanvragen, zoals voor verbouwingen of het kappen van bomen. Hoewel de samenwerking tussen overheden achter de schermen positief wordt beoordeeld, stelt Yvonne Maas, wethouder van de Zeeuwse gemeente Noord-Beveland, dat de wet juist complexiteit toevoegt. ‘In plaats van vereenvoudiging is het juist moeilijker geworden,’ aldus Maas.
Verwachtingsmanagement en participatie
Volgens Maas worstelen niet alleen ambtenaren, maar ook burgers en ondernemers met de nieuwe werkwijze. De verplichte participatie van omwonenden brengt verwarring met zich mee. Burgers mogen nu eerder meedenken over plannen, wat aanvankelijk goed lijkt voor innovatieve ideeën. Toch leidt deze aanpak vaak tot verkeerde verwachtingen. Maas merkt op dat mensen participatie soms zien als een garantie dat al hun wensen worden ingewilligd, wat niet altijd haalbaar is. Dit kan leiden tot onvrede en frustratie.
Doolhof aan regelgeving
Ook in de gemeenten Alphen-Chaam, Baarle-Nassau en Gilze en Rijen leidt de Omgevingswet tot een toename van werkdruk. ‘Het is een doolhof van regelgeving geworden,’ stelt een woordvoerder namens deze gemeenten. Het aanvragen van vergunningen is niet alleen ingewikkeld voor burgers, maar ook voor ambtenaren. De digitale systemen, zoals het DSO, werken bovendien nog niet zoals bedoeld, wat het proces verder bemoeilijkt.
Grote verschillen tussen gemeenten
De Omgevingswet, een van de grootste wetgevingsprojecten in de Nederlandse parlementaire geschiedenis, werd na vijf keer uitstel vanwege ict-problemen dit jaar eindelijk van kracht. Gemeenten ervaren echter grote verschillen in de overgang naar het nieuwe systeem. Grotere gemeenten, zoals Amsterdam, konden zich beter voorbereiden en meer capaciteit vrijmaken. Kleinere gemeenten hebben daarentegen meer moeite om integraal te werken en vinden het lastig om de juiste informatie te verstrekken aan burgers.
Volgens de VNG blijft de informatievoorziening een knelpunt. Burgers zien nu veel meer regels op één plek, maar het is niet altijd duidelijk welke daarvan op hun situatie van toepassing zijn.
Extra tijd voor gemeenten
Minister Keijzer (Ruimtelijke Ordening) stelt dat de invoering van de wet over het algemeen ‘rustig en stabiel’ is verlopen. Toch erkent ze de uitdagingen in deze transitiefase en heeft ze gemeenten extra tijd gegeven om volledig over te stappen naar de nieuwe systemen. De ervaringen van gemeenten zullen worden gebruikt om verdere verbeteringen door te voeren.