‘We staan met de woondeals voor een lakmoesproef,’ zegt Martin van Rijn, de voorzitter van Aedes, de landelijke vereniging van woningbouwcorporaties. ‘Blijven we met papieren schuiven of pakken we de oude volkshuisvesting weer gezamenlijk op?’ Hij zet – vanzelfsprekend – in op het laatste.
We hebben elkaar meer nodig dan ooit,’ zegt Martin van Rijn. ‘We staan voor dezelfde maatschappelijke opgaven, we maakten samen de Actieagenda Wonen en ook de Nationale Prestatieafspraken over nieuwbouw, verduurzaming, leefbaarheid en betaalbaarheid.’
Voor Van Rijn is het de hoogste tijd voor een revitalisering van het bondgenootschap tussen gemeenten en woning- corporaties. ‘Ik noem het revitaliseren omdat we uit een periode komen waarin bestuurders vonden dat de volkshuisvesting wel zo’n beetje af was. Een periode waarin corporaties leden onder het gebrek aan investeringsruimte, doordat ze aan banden werden gelegd. Maar de volkshuisvesting was niet af en is nooit af. En de gemeente is daarbij uitermate belangrijk.’
Harde plannen
De corporatiesector wil harde plannen om te gaan bouwen voor mensen op de wachtlijsten. ‘Geen intenties meer, maar duidelijke cijfers en aantallen,’ benadrukt Van Rijn. ‘En dat kan alleen samen door het maken van scherpere, inhoudelijke en wederkerige prestatieafspraken. Hoeveel nieuwbouw, hoeveel verduurzaming? Waar komen de woningen? Houdt de gemeente wel de 30 procent sociale woningbouw aan? Hoe versnellen we en wat vraagt het van beide partijen?’
Reality check
Een hernieuwd bondgenootschap vanwege de gezamenlijke opgaven, en nieuwe schoenen voor grotere stappen. Voor Van Rijn is er nog een derde component: ‘Veel gemeenten zuchten onder het feit dat ze te weinig handjes hebben. Mijn oproep is om met elkaar, over de grenzen van onze organisaties heen, dus ook met projectontwikkelaars, een shared service te vormen. Of in goed Nederlands sharing and pooling of capacities. We moeten out of the box kunnen samenwerken.’ Hoopgevend vindt Van Rijn de huidige inzet bij het thema ‘huisvesting voor spoedzoekers’. Aedes heeft aangeboden hiervoor tienduizend flexwoningen te bouwen. ‘En we weten dat gemeenten hard werken aan locaties. Het nieuwe bondgenootschap krijgt al vorm.’
Voor Van Rijn worden de regionale woondeals de lakmoesproef voor de hernieuwde samenwerking. ‘Blijven we met papieren schuiven of komt het echt tot uitvoering?’ De reality checks die minister De Jonge aan de provincies heeft gevraagd, geven hem een dubbel gevoel. ‘Mooi dat de ambities gelijkgeschakeld zijn, maar tegelijkertijd wordt vaak gezegd: die 900.000 gaan we niet redden.’
Tijd voor samenwerking
De corporaties staan in ieder geval klaar om te presteren, weet hij. Zo zijn ze in de regio’s volop bezig om de nationale prestatieafspraken te vertalen naar een concreet bod aan gemeenten. En corporaties staan klaar voor de middenhuur tot duizend euro. ‘Middenhuur mocht nooit en nu zitten we met de gebakken peren,’ zegt Van Rijn. ‘Ik hoop dat gemeenten hier geen concurrentieslag van gaan maken tussen corporaties en marktpartijen. Het is geen tijd voor concurrentie, het is tijd voor samenwerking. Dat geldt ook voor de woondeals. Gemeenten moeten met corporaties en marktpartijen aan tafel voor een gezamenlijke, reële en concrete invulling van die woondeals. Ik zie het als een gouden kans voor alle nieuwe wethouders!’
Tekst: Elisabeth van den Hoogen
Beeld: Simone-Michelle de Blouw