47 Procent van de ambtenaren liep het afgelopen jaar tegen morele dilemma’s aan. Dat blijkt uit het onderzoek ‘Morele vragen bij rijksambtenaren’, uitgevoerd door I&O Research.
Het gaat vaak om beleid dat in de ogen van ambtenaren onrechtvaardig of ondoelmatig uitpakt, of niet overeenkomt met hun eigen politieke overtuiging. Van de 2275 respondenten geeft 18 procent aan dat beleid niet (altijd) in lijn met zijn of haar opvattingen wordt gemaakt.
Daarnaast worden ambtenaren steeds meer gekweld door de wensen van de politieke leiding, zegt onderzoeker Peter Kanne tegen NRC. Een ambtenaar geeft in het onderzoek aan dat er steeds meer politieke machtsspelletjes worden gespeeld. Een ander heeft de indruk dat het bij de overheid steeds meer draait om het uit de wind houden van bewindspersonen.
In negen van de tien gevallen kiest de ambtenaar ervoor om zijn of haar dilemma te bespreken. Vaak is dat met een collega of iemand in het privéleven. De leidinggevende wordt ingeschakeld wanneer een ambtenaar niet alleen iets aan wil kaarten, maar ook een verandering wil bewerkstelligen.
Vanaf dat moment wordt het lastiger. Een vervolg blijft vaak uit of is onbevredigend, blijkt uit het onderzoek. Slechts 27 procent is tevreden met het vervolg. 36 procent is dat niet of zegt dat er geen vervolg (of terugkoppeling) was.
Wat ik in dit artikel mis, mogen ambtenaren ook handelen naar hun morele dilemma?
Als voorbeeld:
Er is een openbare brandbrief waar ambtenaren hun handtekening onder zetten. Ambtenaren roepen in die brief het kabinet op de Europese Natuurherstelwet te steunen en fossiele subsidies per direct af te schaffen.
In mijn ogen is dit ondemocratisch, zo’n eis moet vanuit de Tweede Kamer komen en niet vanuit de uitvoerende macht. Maar wellicht denk ik wel verkeerd.
Helaas herkenbaar als ontwikkeling!