Nederlanders verrichten naast hun werk steeds vaker zorgtaken en daarnaast wordt van hen verwacht dat zij blijven leren. Het combineren van taken brengt verrijking met zich mee en biedt mensen kansen, maar gaat ook gepaard met spanningen. Veel werkenden, ook jongeren, voelen zich regelmatig opgejaagd. Een blik op de toekomst laat zien dat de trend van het combineren doorzet. Zo is er een groeiende behoefte aan mantelzorg, onder meer als gevolg van de vergrijzing. Dat blijkt uit Een werkende combinatie van de Sociaal-Economische Raad (SER)
Het advies laat met nieuw cijfermateriaal van het Sociaal en Cultureel Planbureau (SCP) zien hoe mensen tijdens verschillende levensfasen hun tijd besteden en op welke wijze zij rollen en taken combineren. Ook gaat het in op de verschillen tussen sociale groepen, zoals hogere en lagere opleidings- en inkomensgroepen en kijkt het naar het heden en de toekomst.
De cijfers laten zien dat werkenden in verschillende levensfasen op verschillende manieren combineren. Ook zijn er verschillen tussen sociale groepen. Ongeveer één op de acht werknemers in Nederland last heeft van burn-outklachten. Gejaagdheid is een fenomeen dat in allerlei levensfasen een rol speelt. De SER constateert dat de combinatie van betaalde arbeid en de meer intensieve mantelzorg in bepaalde situaties knelt. Het percentage werkenden dat mantelzorg verleent, is tussen 2004 en 2014 gestegen van 13 naar 19 procent.
De raad concludeert verder dat bestaande regelingen nog te sterk uitgaan van een standaard werknemer en te weinig oog hebben voor de diversiteit in de samenleving en de behoeften die zich tijdens de verschillende levensfasen voordoen. Het beleid rekening dient rekening te houden met deze diversiteit en de levensloop van Nederlanders als ijkpunt te nemen. Dit vergroot de mogelijkheden om werken, leren en zorgen duurzaam op elkaar af te stemmen en biedt ruimte voor variatie en differentiatie in arbeidstijdpatronen.
De SER spreekt zich in het advies uit voor een breed palet aan oplossingsrichtingen en aandachtspunten. Bij de oplossingsrichtingen doet de raad aanbevelingen waarop directe actie mogelijk en nodig is, zoals het slimmer organiseren van tijden, beter voorlichten over bestaande verlofregelingen en het creëren van sluitende dagarrangementen voor schoolgaande kinderen. Daarnaast doet de SER aanbevelingen als het optimaliseren van verlof na geboorte, het verbeteren van de combinatie van betaalde arbeid en mantelzorg en het stimuleren van een leven lang leren.
De raad voegt hier nog een oplossingsrichting aan toe in de vorm van het uitbesteden van diensten, via het ontwikkelen van de markt voor persoonlijke dienstverlening. De raad ziet hier kansen maar ook risico’s en wil nagaan welke mogelijkheden er zijn om te werken aan duurzame werkgelegenheid in de markt voor publieke en private dienstverlening.