Er wordt in Nederland veel onderzoek gedaan naar inwonersparticipatie, maar dat concentreert zich vooral op het design van participatieprocessen en op de inwoners. De rol en opvattingen van politici en ambtenaren komen weinig aan bod. Het onderzoek Overheid en participatie: dat vraagt om responsiviteit, dat bestuurskundigen José Nederhand en Koen Migchelbrink samen met Jurian Edelenbos en Felix Wolf uitvoerden, brengt daar verandering in. De belangrijkste conclusie: om van participatie een succes te maken is het van belang dat ambtenaren en politici (maar ook inwoners) zich onderhandelend responsief opstellen.
José Nederhand en Koen Migchelbrink zijn beiden universitair docent bestuurskunde aan de Erasmus Universiteit. In hun onderzoek richten ze zich onder andere op de vraag waarom, hoe en wanneer ambtenaren en politici iets doen met de input van inwoners (Nederhand) en op de interactie tussen overheid en inwoners vanuit het perspectief van de overheid. Samen met hoogleraar Jurian Edelenbos en adviseur participatie bij de directie Participatie van het ministerie van Infrastructuur en Waterstaat Felix Wolf doen Nederhand en Migchelbrink bovendien onderzoek naar de rol en opvattingen van ambtenaren en politici op het gebied van inwonersparticipatie.
‘Er is veel onderzoek naar participatie gedaan,’ zegt Migchelbrink, ‘maar dat richt zich vooral op het design van participatieprocessen en over de vraag hoe inwoners er naar kijken. Hoe politici en ambtenaren in dat proces staan blijft onderbelicht. Overigens veranderen opvattingen relatief snel. Zo’n 20 jaar geleden dacht het merendeel: wat moeten we ermee? Dat is nu wel anders. Het zal nu lastig zijn om een ambtenaar te vinden die geen lippendienst aan inwonersparticipatie bewijst.’
*Dit is het eerste deel van een artikel uit Publiek Denken 37: Burgerparticipatie. Lees hier verder
Beeld: Hilbert Krane