Het vertrouwen in de Nederlandse politiek bevindt zich op een dieptepunt. Waar komt dat vandaan en hoe kan het hersteld worden? Een gesprek met Tom van der Meer, hoogleraar politicologie aan de Universiteit van Amsterdam. ‘Er is geen vertrouwens- maar een betrouwbaarheidsprobleem.’
Het toeslagenschandaal, dat nog altijd doorettert. Groningers, met schade aan hun huis en een ongewisse toekomst. Stikstof, dat boeren in onzekerheid houdt en de bouw van broodnodige woningen verhindert. Met iedere onopgeloste crisis daalde het vertrouwen in de politiek gestaag mee, blijkt uit tal van onderzoeken, onder meer van het Centraal Bureau voor de Statistiek en het Sociaal en Cultureel Planbureau. Inmiddels is het vertrouwen in de politiek op het laagste punt in 10 jaar.
Betrouwbaarheid
Dat betekent niet veel goeds voor de staat van Nederland, zou je zeggen. Er is zeker iets aan de hand, zegt Tom van der Meer, maar we doen er goed aan dieper in te gaan op wat dat lage vertrouwen betekent en het in een context te plaatsen. ‘Ja, het vertrouwen in de politiek is laag. Maar Nederland is geen laag vertrouwensland. Zeg je dat, dan doe je alsof het vertrouwen een heel groot, alomvattend probleem is, en dat is het niet.’
Het vertrouwen in de samenleving, in elkaar, in instituties, in de democratie, is namelijk nog altijd hoog, legt Van der Meer uit. ‘De structuur van onze samenleving is daarmee nog steeds goed. Het gedaalde vertrouwen is gericht op de politiek en heeft heel duidelijke oorzaken, namelijk het functioneren en de prestaties van die politiek zelf. Wanneer de overheid minder betrouwbaar is – zoals in de afgelopen jaren – is het bijna vanzelfsprekend dat het vertrouwen daalt. Is er dan sprake van een vertrouwensprobleem, of eigenlijk van een betrouwbaarheidsprobleem?’
*Dit is het eerste deel van een artikel uit Publiek Denken 46: Dienstverlening. Lees hier verder
Beeld: Aad Goudappel