nieuws Bestuurskracht

Democratie vereist sterker burgerperspectief in overheidsbeleid

Overheden moeten bij het ontwikkelen van beleid meer rekening houden met de verschillen tussen mensen en hoe beleid voor hen uitpakt. Dat stelt Kim Putters, vertrekkend directeur van het Sociaal en Cultureel Planbureau (SCP) in zijn essay De menselijke staat. Het essay biedt vijf handelingsperspectieven voor meer mensgericht handelen door de (lokale) overheid.

Het lukt de overheid niet om de structurele scheidslijnen en kansenongelijkheid in de Nederlandse samenleving te verkleinen, betoogt Putters. Dat is zorgelijk gezien de lastige politieke opgaven rond bijvoorbeeld duurzaamheid en de ondersteuning van mensen in kwetsbare posities. Het zet ook het vertrouwen in het functioneren van de Nederlandse democratische rechtsstaat verder onder druk. De overheid zal werk moeten maken van een duurzame en inclusieve samenleving waarin mensen worden gezien en mee kunnen doen. Dit vraagt volgens Putters om een andere manier van werken.

Het is van belang om te snappen hoe het met mensen gaat, wat mensen daar zelf van vinden, wat de gevolgen daarvan zijn voor hun houding en gedrag, en wat dit betekent voor henzelf, hun omgeving en de samenleving. De betekenis van beleid en van sociale verschijnselen op collectief niveau zijn beter te begrijpen, te voorzien of te beïnvloeden als er meer inzicht bestaat in het individuele gedrag van burgers, zegt de scheidend directeur van het SCP.

Daarnaast is er duidelijkheid nodig over de maatschappelijke posities van mensen. Als we over ‘verschillen’ in die posities spreken, gaat het onder meer over de ongelijke verdeling van hulpbronnen, stelt Putters. Hoe zijn economisch kapitaal (bijvoorbeeld: inkomen), persoonskapitaal (bijvoorbeeld: zelfvertrouwen), sociaal kapitaal (bijvoorbeeld: sociale steun) en cultureel kapitaal (bijvoorbeeld: taal) over mensen verdeeld en wat betekent dit voor beleidskeuzes? De verschillen zijn in Nederland structureel van aard en zorgen voor tegenstellingen, zeker naarmate ook de arbeidsmarkt verandert en onze bevolking diverser wordt.

Putters vervolgt dat het cruciaal is te achterhalen welke mensbeelden de overheid en ook professionals in beleid en uitvoering hanteren en hoe die zich verhouden tot de werkelijkheid van burgers. Mensbeelden gaan over wie mensen zijn, hoe ze zich gedragen en wat ze nodig hebben om te veranderen. Het zijn in feite de ideeën, beleving, percepties en het gedrag, maar ook de manier waarop beleidsmakers en wetenschappers dat zien of veronderstellen, inclusief de gewenste richting waarin het beleid mensen wil bewegen.

Putters sluit zijn essay af met een handelingsperspectief over het preciezer formuleren van welke burger wordt aangesproken en waarom, wanneer de overheid beleid opstelt. Hierbij is het belangrijk dat er duidelijkheid is over welke rollen mensen vervullen in het leven, met betrekking tot de overheid. Het helpt om preciezer te formuleren over welk type burgerschap we spreken bij deze rollen en welke invloed een rol heeft op het gedrag van mensen. Het steeds opnieuw stellen van de vraag waarom mensen een bepaalde positie innemen, opvattingen hebben of (on)mogelijkheden ervaren, helpt om mogelijke in- en uitsluiting van burgers in de samenleving te traceren en negatieve gevolgen zo mogelijk te voorkomen.

Delen

Reageer

*

Het e-mailadres wordt niet gepubliceerd. Verplichte velden zijn gemarkeerd met *