Gemeentejurist van de toekomst

Anticiperen op de veranderende rol van de overheid ten opzichte van de samenleving. Enschede ziet dit als een belangrijke strategische opgave. De gemeente is hierin koploper met het programma Goed Bestuur/Open Enschede dat al sinds 2017 loopt. Malu Hertzdahl is de regisseur. ‘De maatschappij verandert en de overheid moet zich anders opstellen, dus ook de gemeenteraad. Regels en procedures zijn niet langer voldoende. Ten eerste gaan we steeds meer toe naar een netwerkende overheid: hoe doe je dat als overheid en wat is de rol van de gemeenteraad daarin? Ten tweede wil je toe naar een mensgerichte overheid met oog voor de menselijke maat en evenredigheid. De toeslagenaffaire bewees dat het mensgerichte soms uit het oog verloren wordt. Ook in Enschede. Uit onafhankelijk onderzoek in opdracht van de gemeenteraad bleek dat we als hard worden ervaren in regelgeving, beleid en uitvoering. Daar hebben we iets aan te doen. Tot slot hebben we te maken met kansen en risico’s van de digitale overheid. Alle Goed Bestuur-doelstellingen hebben we in onze planning en control-cyclus opgenomen, zodat de gemeenteraad daarop kan sturen.’

De gemeentejurist werkt voornamelijk voor het college. Dat neemt niet weg dat de gemeenteraad kan profiteren van de aanwezige juridische expertise, bijvoorbeeld bij democratische vernieuwing. Denk aan de Omgevingswet. Hertzdahl: ‘Ik ben zelf medeopsteller van de participatie­verordening in Enschede om participatie van de inwoner te reguleren. Een raadslid vroeg me waarom we die participatieve samen­leving nu weer plat willen slaan met een juridische verordening. In een ideale wereld zou zo’n verordening inderdaad niet nodig zijn, omdat iedereen daar z’n afspraken nakomt. Maar in de huidige wereld kunnen bindende afspraken participatie ondersteunen omdat er verantwoording moet worden afgelegd. Zo komen juridische en democratische vernieuwing bij elkaar, hoe lastig ook.’