De helft van de Nederlanders heeft overgewicht, kinderen eten ongezonder dan voorheen en we bewegen met z’n allen veel te weinig. Aan de overheid, en de gemeente in het bijzonder, de schone taak om te zorgen voor een gezonde eetomgeving. Gemakkelijk is dat bepaald niet, blijkt uit een gesprek met Petra Verhoef, directeur van het Voedingscentrum. ‘Gemeenten voelen de urgentie, maar het is een ontzettend lastige opgave.’
Aan het eind van de dag scrol je wat door je sociale media en zie je kookfilmpjes en advertenties om eten te bestellen. Op de fiets naar huis passeer je verschillende fastfoodketens, snackbars en kebabzaken. Al die verleidingen weersta je, om in de supermarkt aan te komen, waar het overgrote deel van het aanbod ongezond is. ‘Zo’n 80 tot 90 procent van de voedingsmiddelen in de supermarkt valt buiten de schijf van vijf,’ weet Petra Verhoef. ‘Ons lichaam heeft dat niet nodig en tegelijkertijd kost het enorm veel water en energie om te produceren. Een ongezonde en niet duurzame eetomgeving, kortom.’
Gezonde eetomgeving
Verhoef definieert een eetomgeving als alles wat je wordt aangeboden als eten en drinken, maar ook reclames voor voedsel. ‘Onze eetomgevingen leggen nu onbewust een norm op over wat het voedsel is dat je kunt eten,’ legt Verhoef uit. ‘Nu is dat in het straatbeeld vooral een hoop fastfood. In een gezonde eetomgeving kom je eten tegen dat goed voor je is en duurzaam geproduceerd. Groente, fruit, brood, peulvruchten, noten, wat vlees, zuivel en zuivelalternatieven. Niet te zout en een ruime keuze.’
Gemeenten hebben de taak om inwoners te beschermen tegen een ongezonde leefomgeving, stelt Verhoef. Zoals de eetomgeving nu is vormgegeven, is daar geen sprake van. ‘Je kunt vrijwel geen stap zetten of je wordt verleid om ongezonde keuzes te maken. Gemeenten zijn zich daar zeker bewust van: de urgentie is er, de wil ook, maar ze krijgen het niet of nauwelijks voor elkaar omdat het een heel lastige opgave is. Er zijn heel veel spelers om rekening mee te houden en gemeenten zijn overladen met andere uitdagingen, zoals burgers die nauwelijks rond kunnen komen en de vraag naar jeugdzorg die de pan uitrijst, om er slechts een paar te noemen.’
*Dit is het eerste deel van een artikel uit Publiek Denken 47: Burgerparticipatie. Lees hier verder
Beeld: Aad Goudappel