Waar burgerparticipatie op decentraal niveau hier en daar de nodige successen kent, is daar op centraal niveau nog weinig sprake van. Wetgeving en overkoepelend beleid ontbreken. ‘Bij ministeries is burgerparticipatie afhankelijk van de vraag of ambtenaren er toevallig affiniteit mee hebben.’
De overheid moet meer luisteren naar de burger: het is een veelgehoorde kreet in verkiezingstijd. Verschillende vormen van burgerparticipatie lijken daar de uitgelezen mogelijkheid voor te bieden. Meerdere politieke partijen zetten er dan ook ‘best stevig’ op in tijdens de verkiezingen, zegt Guido Enthoven, directeur van het Instituut Maatschappelijke Innovatie. ‘Aan de andere kant wordt het al 25 jaar geroepen. In het regeerakkoord van 1998 werden er ook mooie woorden aan gewijd, maar er komt nog altijd weinig van terecht. Papier is geduldig. Dus ook nu geldt: eerst zien, dan geloven.’
Gemiste kans
In oktober van dit jaar is de Wet versterking participatie op decentraal niveau aangenomen door de Tweede Kamer. De huidige inspraakverordening moet daarmee omgebouwd worden tot een participatieverordening. Daarin moeten decentrale overheden aangeven hoe zij de betrokkenheid van burgers vormgeven, zowel bij de voorbereiding, de uitvoering als de evaluatie van beleid. Ook kunnen burgers, wanneer de wet aangenomen wordt, voorstellen om taken over te nemen van de overheid.
Een goede zaak, meent Enthoven, maar ook een gemiste kans. Er is namelijk nog geen wetgeving die burgerparticipatie ook op nationaal niveau vastlegt. Begin dit jaar publiceerde adviesbureau Berenschot een onderzoeksrapport over participatie op nationaal niveau. Daarin wordt geconcludeerd dat op nationaal niveau het nodige aan burgerparticipatie plaatsvindt, maar dat dit gefragmenteerd is.
*Dit is het eerste deel van een artikel uit Publiek Denken 47: Burgerparticipatie. Lees hier verder
Beeld: Hilbert Krane