Op Wereldarmoededag pleit de Nationale ombudsman voor een toereikend sociaal minimum. Momenteel leven ongeveer een miljoen Nederlandse burgers van het sociaal minimum. Waar dat normaliter vaak al niet toereikend is, zorgen de huidige inflatie en hoge energie- en woonlasten voor extra problemen.
De geplande verhogingen van het minimumloon en de uitkeringen verhelpen de problemen maar beperkt, meent de Ombudsman. Ook zijn er grote verschillen tussen gemeenten, onder meer bij de inkomensgrenzen die zij hanteren. De vraag of iemand kan rondkomen, hangt nu teveel af van zijn toevallige woonplaats.
Verder blijkt dat burgers vaak niet op de hoogte zijn van de mogelijkheden voor financiële ondersteuning. Juist de financieel meest kwetsbare burgers zijn nu het zwaarst belast met het indienen van aanvragen en doorgeven van wijzigingen. De regels in het sociaal domein zijn ingewikkeld en de financiële administratie kost heel veel tijd. Door strikte inkomensgrenzen kunnen burgers snel toeslagen kwijtraken als ze iets meer gaan verdienen. Sociale minima ervaren bovendien weinig toekomstperspectief en zien weinig mogelijkheden om hun situatie te verbeteren.
De ombudsman benadrukt dat de overheid daadkrachtig moet zijn en burgers op eigen initiatief moet opzoeken om ze te wijzen op voorzieningen waar ze recht op hebben. Of nog beter: door die automatisch toe te kennen. Verder zijn ruimere bandbreedtes nodig bij de indeling van inkomensgroepen. Zodat veranderingen of levensgebeurtenissen niet meteen leiden tot terugvorderingen, met alle financiële consequenties van dien. Tot slot wil de ombudsman dat de overheid in wetten en regels meer rekening houdt met burgers en uitgaat van een realistisch mensbeeld. ‘De overheid is van het beeld van een frauderende burger gegaan naar een overheid die burgers het voordeel van de twijfel geeft. Dan is er in feite niks veranderd. Dat is geen ander mensbeeld,’ aldus de ombudsman.
Lees hier Sociale minima in de knel, een rapport van de Nationale ombudsman.