De rijksoverheid is tegenwoordig een middenbestuur tussen Brussel en lokale Nederlandse overheden. De tragiek daarvan is: het midden gaat over alles maar uiteindelijk over niks. Toch lijkt dat besef in Den Haag maar moeilijk door te dringen. In ieder geval zijn dienstbaarheid en bescheidenheid er ver te zoeken.
Je kunt er inmiddels de klok op gelijk zetten. Als er maatschappelijke onvrede is, of er moet ergens een brandje worden geblust, dan bestaat de Haagse reflex eruit om daar een institutioneel antwoord op te formuleren. Dat institutioneel antwoord is niet zozeer een kabinetsreactie (te afstandelijk) of beleid (duurt te lang) maar wordt meer en meer gevonden in het installeren van een schaduwminister. Zo heeft Den Haag de afgelopen jaren een wolk van nieuwe nationaal coördinatoren en regeringscommissarissen aangesteld.
Schaduwkabinet
Door deze wolk is er eigenlijk een schaduwkabinet aangetreden. Of moet ik zeggen: schaduwsecretarissen-generaal. Want daar wringt namelijk de schoen. Al deze nieuwe functionarissen hebben een eigen mandaat, maar leggen verantwoording af aan de Tweede Kamer via ministeriële verantwoording. Daarmee hebben ze dezelfde positie als ambtenaren en toch worden veel van deze functies bekleed door (oud-)politici, zoals Stef Blok, Rabin Baldewsingh en Mariëtte Hamer.
*Dit is het eerste deel van een artikel uit Publiek Denken 43: i-Samenleving. Lees hier verder
Beeld: ANP