De Tweede Kamer heeft ingestemd met het wetsvoorstel versterking decentrale rekenkamers. Door deze wetswijziging is het voor raadsleden en statenleden niet langer mogelijk om lid te zijn van de eigen of gezamenlijke rekenkamer. De rekenkamer mag alleen nog uit externe deskundigen bestaan. Waterschappen moeten ook een rekenkamer instellen.
De rekenkamer controleert of het beleid van de gemeente doelmatig, doeltreffend en rechtmatig is. Hoewel de Gemeentewet het verplicht, beschikt nog niet iedere gemeente over een eigen onafhankelijke rekenkamer. Dit komt volgens Jan de Ridder, voormalig directeur van de Rekenkamer Metropool Amsterdam, doordat gemeenten daar niet altijd budget voor vrijmaken. Vooral kleinere gemeenten hebben regelmatig een ‘slapende’ rekenkamer.
Een amendement van Tweede Kamerlid Inge van Dijk (CDA) om raads- en statenleden wel toe te laten in lokale rekenkamers, mits ze een minderheid vormen en de voorzitter een externe is, haalde het niet. Hanke Bruins Slot, minister van Binnenlandse Zaken en Koninkrijksrelaties, gaf in het Kamerdebat aan te koersen op inwerkingtreding van de wetswijziging op 1 januari 2023. De Eerste Kamer dient nog wel in te stemmen met de wetswijziging.
Gemiste kans. Het voorstel zorgt ervoor dat gemeenten die een goed werkende rekenkamer hebben met eigen raadsleden voor het blok gezet worden en naar nieuwe externe moeten gaan zoeken. Gemeenten die nu een slapende rekenkamer hebben zullen dan niet direct actief worden. Dit natuurlijk ook voor wat betreft het budget. Als een gemeente nu geen budget beschikbaar stelt, zal dat met het voorstel niet anders worden. Het zou veel beter zijn geweest als het voorstel betrekking zou hebben op het verplicht beschikbaar stellen van een realistisch budget ten behoeve van de rekenkamer. Laten we hopen dat er in de Eerste Kamer op een andere manier naar het voorstel en de impact gekeken wordt.