Er zijn ‘structurele problemen’ met de manier waarop paspoorten worden uitgegeven. Dat schrijft staatssecretaris Alexandra van Huffelen van Digitalisering in een brief aan de Tweede Kamer. De regels en systemen die gemeenten gebruiken om de uitgifte goed te laten verlopen, werken volgens de staatssecretaris niet zoals behoren, wat ‘fouten en fraude’ oplevert.
Er zijn tientallen voorbeelden bekend van officiële paspoorten met vervalste gegevens erin, aangemaakt door corrupte ambtenaren. De ambtenaren maken in ruil voor geld paspoorten aan met een vervalste foto of nepnaam. Criminelen kunnen met deze paspoorten over de grens gaan en buiten het bereik van politie en justitie doorgaan met criminele activiteiten, aldus Van Huffelen. Het is nog onduidelijk of de corrupte ambtenaren geconcentreerd zijn in bepaalde gemeenten.
Het kabinet zegt hard op te willen treden tegen de vervalste paspoorten, maar hiervoor benoemt de staatssecretaris in haar brief nog geen concrete vervolgstappen. Wel merkt zij op dat de manier waarop de paspoorten worden uitgegeven helemaal niet op orde is. Bij een steekproef onder 8,7 miljoen paspoortaanvragen uit 2010 tot en met 2019 zijn 2,6 miljoen fouten ontdekt.
In de meeste gevallen, 2,4 miljoen keer, werd tegen de regels in het paspoort toegekend door dezelfde ambtenaar die ook de aanvraag behandelde. Dit kwam vooral veel voor in kleine gemeenten. Daarnaast werd zo’n 181.500 keer vastgesteld dat de ambtenaar de pasfoto goedkeurde terwijl het programma dat de paspoortaanvraag beoordeelt de foto had afgekeurd. De ambtenaar moet dan een goede reden opgeven om het systeem te negeren, maar dat gebeurde vaak niet.
Van Huffelen zegt de gemeenten aan te gaan spreken op het grote aantal fouten dat zij maken. Uiteindelijk wil Van Huffelen ook de regels en de werkwijze aanscherpen om de problemen te verhelpen. Hiervoor moet een wijziging komen in de Paspoortwet.