Veel overheidsactiviteiten worden uitgevoerd door uitvoeringsorganisaties, ook wel diensten genoemd. Zo kennen we een belastingdienst, politiedienst, dienst gemeentewerken, dienst voor de uitvoering van onderwijs, etcetera. De vraag is hoe overheidsdiensten hun taken zodanig kunnen uitvoeren dat ze ook daadwerkelijk als een service worden ervaren.
Het werk van de overheid is kennis- en informatie-intensief. Vaak is er sprake van een hoge mate van “transformatieve complexiteit”, waarbij de context snel wijzigt en waarbij vaak meerdere partijen betrokken zijn, zowel binnen de overheid zelf als daarbuiten.
Complexiteit, en met name die van wet- en regelgeving, wordt vaak gezien als belangrijke oorzaak waarom overheidsdiensten moeite hebben met de uitvoering van het beleid. En het wordt er niet gemakkelijker op wanneer het beleid ook nog eens voortdurend wijzigt.
De roep om vereenvoudiging is dan ook sterk. Maar die vereenvoudiging is maar beperkt mogelijk. Zoals Einstein al zei: ‘Men moet de zaken zo simpel mogelijk maken, maar niet simpeler dan dat.’ Wanneer zaken te ingewikkeld zijn, loop je vast. Aan de andere kant loop je bij oververeenvoudiging het risico dat beleid, wetten en regels geen recht doen aan alle aspecten van de maatschappij, met alle diversiteit en verbindingen. We zullen dus een minimum aan complexiteit moeten accepteren en de dynamiek van het bestaan vereist dat we wetten en regels ook moeten actualiseren. In zo’n wereld moet je soms navigeren in plaats van controleren.
*Dit is het eerste deel van een artikel uit Publiek Denken 38: Dienstverlening. Lees hier verder