Diversiteit is essentieel in de aanpak van complexe vraagstukken. We moeten over de muurtjes van onze disciplines samenwerken, want alleen wanneer partijen met elkaar in interactie komen, zien we de mogelijkheden voor nieuwe vormen van waardecreatie. De afgelopen jaren hebben we aan onszelf laten zien dat het mogelijk is om verandering te bewerkstelligen zonder het slachtoffer te worden van barrières die we voor onszelf hebben gecreëerd en die resulteren in georganiseerde domheid. De strijd tegen de georganiseerde domheid kan alleen gewonnen worden door georganiseerde slimheid die ontstaat door ideeën, informatie en inzichten van diverse partijen te combineren.
We staan voor enorme uitdagingen in het realiseren van voldoende kwantiteit en kwaliteit van woningen. Het tekort aan woningen is nijpend en dat betekent dat bestaand vastgoed optimaal benut moet worden, maar ook dat er bijgebouwd moet worden, met alle bijbehorende vraagstukken op het gebied van ruimte en milieu. Bij kwaliteit spelen vooral zaken een rol die gerelateerd zijn aan de energiecrisis en de gezondheidscrisis, dus moeten woningen de vereiste prestaties leveren op allerlei gebieden, zoals energie, grondstoffen en binnenmilieu. En dit allemaal in een context van een perfect storm: een huizentekort, de oorlog in Oekraïne, COVID-19-perikelen, supply chain-problemen, de stikstofcrisis, vluchtelingencrises, de klimaatcrisis, economische instabiliteit, enzovoort. Oude mechanismen om oplossingen te vinden zijn te traag in tijden van crisis of werken überhaupt niet. Daarom moeten we in “metastructuren” kennis uit diverse disciplines bundelen en multidisciplinair oplossingen ontwikkelen en toepassen.
Emergentie
Hoe dat werkt, maakt een verhaal uit India goed duidelijk: het verhaal van de geblinddoekte mensen en de olifant. Geblinddoekte mensen kunnen vanaf de plaats waar ze staan een olifant betasten. Ze moeten beschrijven wat ze voelen. Er komen uiteraard heel verschillende antwoorden, variërend van een muur (de flank), een touw (de staart), een slang (slurf), een speer (slagtand) tot een boom (poten). Geen van de mensen geeft een representatief beeld van de olifant. Pas als ze hun waarnemingen combineren, ontstaat het beeld van de olifant. In de wetenschap noemen we dat emergentie, oftewel tevoorschijn komen. Het emergente verschijnsel kenmerkt zich doordat het andere eigenschappen heeft dan de componenten waaruit het is opgebouwd. Deze eigenschappen zijn dus niet voorspelbaar vanuit de eigenschappen van de afzonderlijke delen.
*Dit artikel is geschreven door Paul Iske en verscheen oorspronkelijk in PD34: Wonen in actie. Lees hier verder
Beeld: Shutterstock